Рэ́далі ’калёсы з высокімі драбінамі, на якіх возяць сена’ (ЖНС, Касп., Крыў., Са сл. Дзіс., Сцяшк. Сл., Нар. лекс.), рэдаль ’тс’ (брасл., Сл. ПЗБ, Хрэст. дыял.), ра́дыли ’тс’ (смал.). Гл. арэдалы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гру́знуць éinsinken* vi (s), stécken bléiben* vi (s);
калёсы гру́знуць у гразі́ die Räder sínken in den Schlamm ein
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ато́сы, атос; адз. атоса, ‑ы, ж.
Драцяныя або з жалезных прутоў, рэменю і інш. цяжы ў возе. Антось агледзеў тут прылады, Калёсам добра даў «памады»,.. А напамадзіўшы калёсы, Паправіў вітыя атосы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лядзя́к, ледзяка, м.
1. Невялікі кавалак лёду; ільдзінка. Калёсы тарахцелі па нераста[л]ых ледзяках. Гартны. Пагодзіцца. Са стрэх ледзякі дзінькаюць. Барадулін.
2. перан. Разм. Пра чалавека, які вельмі змёрз ці мае халодны тэмперамент.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стальма́шыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; незак.
Разм. Займацца рамяством стальмаха; рабіць калёсы, сані. А перад вялікаю вайною вольны быў [Гельскі] ад гэткіх спраў: пачаў рабіць дома — стальмашыў, а для зямлі — трымаў хлапчука-парабчука. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уве́зці сов. ввезти́;
у. калёсы ў хлеў — ввезти́ теле́гу в сара́й;
у. з-за мяжы́ тава́ры — ввезти́ из-за грани́цы това́ры
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
жы́дкі, ‑ая, ‑ае.
Абл.
1. Вадзяністы, негусты. Жыдкі кісель. □ Па калодкі вязлі калёсы ў жыдкую гразь. Нікановіч.
2. Рэдкі, негусты. У госця былі жыдкія чорныя вусы. Самуйлёнак.
3. Тонкі і гібкі. Жыдкі дубец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аглуша́льны, ‑ая, ‑ае.
Здольны аглушыць, вельмі моцны, гучны. Пярэдні паравоз узняўся і павіс у вогненным смерчы — шалёна круціліся на месцы калёсы. Усё гэта цягнулася долю секунды і — рассыпалася, распалася ў аглушальным грукаце. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падво́дчык, ‑а, м.
Возчык на падводзе. Каля воза стаяў высокі, худы падводчык. Гурскі. Выходзілі з лесу ўзброеныя хлопцы, спынялі абоз, згружалі ўсё, што было на вазах. Павязаўшы падводчыкаў, ускідвалі іх на калёсы. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Раска́ты мн. л. ’двухкалёсны воз для вывазу лесу’ (Касп.), ’калёсы (воз) для возкі бярвенняў’ (Бяльк., Мат. Маг.). Ад раскаці́ць ’расцягнуць, развесці’, першапачаткова ’расцягнуць пярэднюю і заднюю частку воза, каб павялічыць яго даўжыню’, гл. каціць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)