парамагнеты́зм

(ад пара- + магнетызм)

уласцівасць рэчываў слаба намагнічвацца ў напрамку, які супадае з напрамкам сілавых ліній знешняга магнітнага поля.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эндо́смас

(ад энда- + осмас)

біял. прасочванне (дыфузія) вадкасцей і некаторых раствораных рэчываў са знешняга асяроддзя ў клетку (проціл. экзосмас).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Сяміро́га ’грыб вожычнік караляваты, Hericium coralloides Fr.’ (лун., Сярж.–Яшк.), семеро́га ’назва грыба’ (ПСл), семіро́гі ’грыб вожычнік’ (стол., Нар. ск., Сярж.–Яшк.). Да сем (гл.) у значэнні ’многа; шмат’ і рог (гл.) з-за знешняга выгляду грыбоў, якія маюць выступаючыя часткі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ВАЛЮ́ТНАЯ МАНАПО́ЛІЯ,

валютнае права дзяржавы на валютныя аперацыі і ўсю валюту, якая паступае ў краіну. Існавала ў СССР і інш. краінах сацыяліст. арыентацыі, была непарыўна звязана з манаполіяй знешняга гандлю. З фарміраваннем рыначнай эканомікі ў гэтых краінах, у т. л. на Беларусі, валютная манаполія ліквідавана, дзейнічаюць толькі валютныя абмежаванні як частка валютнай палітыкі.

т. 3, с. 497

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

постадапта́цыя

(ад пост- + адаптацыя)

працэс удасканалення існуючых прыстасаванняў будовы і функцый у раслінных і жывёльных арганізмаў да ўмоў знешняга асяроддзя.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Стрэ́ліца ‘стрэлкаліст, Sagittaria L.’ (Байк. і Некр., Кіс.), стрэлі́ца ‘вага ў студні з жураўлём’ (добр., ДАБМ, камент., 809). Да страла 1 (гл.) з-за знешняга падабенства; да словаўтварэння параўн. славен. strelica ‘страла’. Этымон адлюстраваны і ў навуковай назве расліны, суадноснай з лацінскай, параўн. sagitta ‘страла’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гальванамагні́тны

(ад гальвана- + магнітны)

звязаны са зменамі электрычных уласцівасцей металаў і паўправаднікоў, у якіх працякае ток, пад уплывам знешняга магнітнага поля.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

механаламаркі́зм

(ад гр. mechane = прылада + ламаркізм)

адзін з кірункаў неаламаркізму, прадстаўнікі якога пераўвялічваюць перавялічваюць ролю знешняга асяроддзя ў развіцці арганічнага свету.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

экстэрарэцэ́пцыя

(ад лац. exter = знешні + рэцэпцыя)

успрыманне цэнтральнай нервовай сістэмай імпульсаў, якія перадаюцца ад знешняга асяроддзя пры дапамозе экстэрарэцэптараў (параўн. інтэрарэцэпцыя).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эмпіры́я

(гр. empeiria = вопыт)

1) чалавечы вопыт, успрыманне знешняга свету органамі пачуццяў, 2) назіранне ў натуральных умовах у адрозненне ад эксперыменту.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)