3) Асаблівасці вымаўлення, уласцівыя асобе, якая гаворыць не на роднай мове.
4) Вылучэнне, падкрэсліванне таго, што з’яўляецца найб. важным, галоўным у артыкуле, маст. творы і г.д. 5) У музыцы — вылучэнне, падкрэсліванне гуку або акорда. Адрозніваюць акцэнт дынамічны (узмацненне гучання), метрычны (вылучэнне апорных доляў такта), рытмічны (перанясенне націску з апорных доляў на слабыя — сінкопа, рытмічнае падаўжэнне гуку), агагічны (затрымка або зацягванне гуку), меладычны (вылучэнне гуку меладычным скачком або арнаментальнай фігурай). Сродкам акцэнтавання служыць і раптоўная змена гармоніі, тэмбру і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
кандыдату́ра, ‑ы, ж.
1.чыя. Магчымасць ці права каго‑н. выступаць у ролі кандыдата (у 1 знач.). Васіль Бусыга быў кандыдат у валасныя старшыні, але рэвалюцыя і ўсе далейшыя падзеі адвялі яго кандыдатуру.Колас.// Чыя‑н. асоба ў ролі кандыдата. Шаманскі назваў кандыдатуру Паўла Дэшкі.Дуброўскі.Каржакевічаву кандыдатуру .. выставілі на перавыбарах.Крапіва.
2. Тое, што і кандыдат (у 1 знач.). — Была ў нас затрымка з начальнікам штаба, не было добрай кандыдатуры.Лынькоў.Парторг паведаміў, колькі камуністаў прысутнічае, прапанаваў вылучыць кандыдатуры для рабочага прэзідыума.Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zwłoka
zwłok|a
ж. прамаруджанне; затрымка;
bez ~і — без затрымкі; неадкладна;
nie cierpiący ~i — неадкладны; экстраны;
grać na ~ę спарт. зацягваць час
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Важда́цца ’займацца чым-небудзь, корпацца’ (БРС, Мядзв.), важгацца ’тс’ (Шат.), важданіна ’корпанне’ (КТС). Рус.возжаться, вожжаться ’вазіцца, быць у любоўнай сувязі’, важдаться ’тс’, важдать ’вадзіць, абняслаўліваць’, важдение ’хлусня’, важда ’марока, насланнё’, вожданина ’непатрэбная затрымка ў працы’, укр.ваджува́тися ’прывязвацца, прычэплівацца да каго-небудзь’. Варыянты са ‑жд‑, ‑жж‑, ‑зж‑, ‑зг‑ з’яўляюцца, відаць, вынікам экспрэсіўнага ўжывання дзеяслова і кантамінацый з ва́дзіць, прынаджваць, вазіцца і іншымі словамі. Слова важдацца таго ж паходжання, што і бел.вожка, рус.вожжи, польск.wodze, славен.vȏjka, г. зн. да *vodi̯a (Фасмер, 1, 332).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зато́р1, ‑у, м.
1. Скучанасць людзей, транспарту або іншых прадметаў, якія перамяшчаюцца ў адным напрамку, а таксама затрымка руху ў месцах такой скучанасці; пробка (у 2 знач.). Пранесліся савецкія бамбардзіроўшчыкі, неўзабаве ў галаве калоны пачуліся выбухі. Утварыўся затор.Гурскі.Каб рэгуліроўшчык ведаў, што там затор, «пробка», ён бы ўсе машыны пусціў у аб’езд, па другой вуліцы.Жычка.// Скопішча крыг на рацэ вясной, бярвення ў час лесасплаву і пад. Воддаль чуліся гулкія выбухі — гэта ўзрывалі заторы [лёду] ля моста і ніжэй па рацэ.Хадкевіч.Увесь лес, які ішоў з вярхоўяў ракі, трэба было прапусціць так, каб ні адно бервяно не засталося на беразе і каб не ўтваралася затораў.Чарнышэвіч.
2.перан.Разм.Затрымка ў рабоце. — Не вырас яшчэ свой лес, а таму і з будаўніцтвам заторы.Лупсякоў.
зато́р2, ‑у і ‑а, м.
Спец.
1.‑у. Сумесь, прызначаная для браджэння пры вырабе гарэлкі, піва і інш.
2.‑а. Колькасць брагі, якая пераганяецца за адзін раз для атрымання гарэлкі, а таксама гарэлка, атрыманая ў выніку такой перагонкі. Радзівон выгнаў.. аж два заторы. Прыдалася гарэлка добрая.Сачанка.— Выгналі адзін затор, я хапануў першака — і мора па калена.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супы́накм.разм.Ánhalten n -s, -, Háltmachen n -s; Stóppen n -s, Stopp m -(e)s; Stóckung f -, -en (затрымка); Unterbréchung f -, -en (перапынак);
без супы́нкуóhne Halt zu máchen, únunterbrochen, óhne Unterbréchung [Áufenthalt]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Заба́ва ’пацеха’. Рус., укр.заба́ва ’тс’, польск.zabawa ’тс’, ’таварыскі сход з мэтай забавы’, в.-луж.zabawa ’пацеха’, чэш., славац.zábava ’пацеха, сход’, славен.zabava ’перашкода’, ’забава’, серб.-харв.за́бава, за̑бава ’забава; прадмет, які дае пацеху’, уст. ’цяжкасць’, балг.заба́ва ’спазненне; пацеха’, макед.забава ’пацеха’. Ст.-рус.забава ’затрымка; справа; пацеха’ (XVII ст.). Прасл. імя zabava ўтворана ад дзеяслова zabaviti(sę) з дапамогай тэматычнага (асноваўтвараючага) ‑а‑, якое потым ператварылася ў канчатак. Дзеяслоў узнік у выніку прэфіксацыіі *za‑ + baviti + sę; гл. бавіцца1. Параўн. Мельнічук, Этимология, 1967, 62–63.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спыне́ннен.
1.тэх. Stóppen n -s, -, Stílllegen n-s; Ábschaltung f -, -en;
2. (затрыманне) Ánhalten n -s, Halt m -es; Háltmachen n -s, Stóppen n -s; Stóckung f - (затрымка);
3. (прыпыненне) Unterbréchung f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
check1[tʃek]n.
1. праве́рка; кантро́ль
2.затры́мка; перашко́да
3. кле́тка (малюнак тканіны)
4.chess шах
5.AmE пту́шачка, га́лачка (знак праверкі)
6.AmE бага́жны квіто́к; ярлы́к; нумаро́к (у гардэробе); чэк
7.AmE раху́нак
♦
hold/keep smth. in check трыма́ць што-н. пад кантро́лем
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ВІТАМІ́ННАЯ НЕДАСТАТКО́ВАСЦЬ,
гіпавітамінозы, хвароба ад нястачы вітамінаў у арганізме чалавека і жывёлы. Бывае ад недастатковага паступлення ў арганізм аднаго ці некалькіх вітамінаў з ежай (кормам) — экзагенная вітамінная недастатковасць і ад паніжанай здольнасці арганізма да засваення вітамінаў (напр., тлушчарастваральных вітамінаў пры парушэннях усмоктвання тлушчаў у кішэчніку) — эндагенная вітамінная недастатковасць. Эндагенная недастатковасць водарастваральных вітамінаў звязана з парушэннямі ператварэння іх у адпаведныя каферменты. Адсутнасць вітамінаў выклікае авітамінозы. Вітамінную недастатковасць цяжка распазнаць: яна доўга можа выяўляцца неспецыфічна (затрымка росту, фіз. слабасць, паніжаная ўстойлівасць да інфекц. хвароб і інш.). У с.-г. жывёлы асн. прычына вітаміннай недастатковасці — нястача вітамінаў у корме. Найчасцей бывае ў стойлавы перыяд у цяжарных самак і ў маладняку.