апа́тыя, ‑і, ж.
Стан душэўнай абыякавасці, раўнадушнасці. У .. [Касі] з’явілася да ўсяго апатыя, зарадзілася няўпэўненасць у сваіх поглядах. Карпюк. [Карызну] агарнула цяжкая апатыя — яму хацелася аднаго: скончыць як найхутчэй гэты няўдалы сход і адпачыць. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самаапраўда́нне, ‑я, н.
Апраўданне сябе, уласных учынкаў, паводзін. Каб канчаткова замацавацца на гэтым хісткім, няпэўным шляху самаапраўдання, Карызна з ліхаманкавай паспешнасцю бярэцца за абмеркаванне самае сутнасці справы, якая мае стаяць на ячэйцы. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угамава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак., каго-што.
Абл.
1. Уціхамірыць, супакоіць. Дзе ты яго, Пацяроба, угамуеш, як раскрычыцца? Зарэцкі.
2. Утаймаваць. [Тэкля:] Буду ў цябе начаваць і дняваць, пакуль не ўгамуеш майго вар’ята! Губарэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уры́мсціць, ‑мшчу, ‑мсціш, ‑меціць; зак. (пераважна з адмоўем «не»).
Разм. Утрываць, сцярпець. Тацяна не ўрымсціла, каб не пажартаваць. Зарэцкі. Я хоць і стары, але і сам бы не ўрымсціў на яго месцы. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчы́тны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і шчыльны (у 1, 2 знач.). Столь у хаце — высокая, шчытная, з добрага жоўтага дрэва, без сукоў. Ермаловіч. Укрытая шчытнымі хмарамі, ноч проста млела ў густой цеплыні. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даво́льны, ‑ая, ‑ае; ‑лен, ‑а.
Тое, што і здаволены. І Костусь рады і давольны: цяпер гулянак свет раздольны. Колас. — Ты думаеш, я вельмі даволен тым, што зрабіў? — пытаўся Зарэцкі. — Не, ганарыцца няма чым. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гармі́дар, ‑у, м.
Разм. Гучная бязладная гаворка наперабой; шум, вэрхал. Адразу падняўся гармідар. Кожны хацеў першы выказаць сваю думку. Карпюк. Троху-патроху ўзнялася жвавая гамонка, якая нарэшце перайшла ў тлумны гармідар. Зарэцкі. // Беспарадак, неразбярыха.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
завэ́дзганы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад завэдзгаць.
2. у знач. прым. Запэцканы, забруджаны. Калі ж Карла, нарэшце, пераплыў і выехаў на бераг — увесь мокры, завэдзганы — зноў заіскрыўся смех у натоўпе. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насур’ёз, прысл.
Разм. Сур’ёзна, не жартам. Дарафей Песенька няўцямліва зірнуў на аднаго са старэйшых калгаснікаў «Перамогі», не ведаючы яшчэ добра — жартуе ён ці гаворыць насур’ёз. Паслядовіч. // Грунтоўна, па-дзелавому. [Галілей:] — Людзі ўсё робяць насур’ёз. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падкрэ́слены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад падкрэсліць.
2. у знач. прым. На які хочуць звярнуць увагу. Карызну здалася гэтая далікатнасць занадта паспешнай, падкрэсленай. Зарэцкі. Гаворка зрабілася адразу нейкай падкрэсленай і халаднаватай. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)