ратацы́йны

(ад ратацыя)

заснаваны на прынцыпе вярчэння асобных дэталей (напр. р-ая машына).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

лу́па

(фр. loupe)

збіральная лінза ў аправе або сістэма лінз для разглядання дробных дэталей.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ЗМА́ЗКА ў тэхніцы,

1) змазачныя матэрыялы, якія памяншаюць трэнне і аблягчаюць працэсы мех. апрацоўкі металаў.

2) Змазачнае дзеянне змазачнага матэрыялу на паверхні трэння, у выніку якога памяншаюцца сіла трэння і зношванне паверхняў.

3) Падача змазачнага матэрыялу да паверхні слізгання ці качэння дэталей. Спосабы З. вызначаюцца функцыямі і ўмовамі работы вузла трэння, уласцівасцямі змазачнага матэрыялу.

4) Кансервацыйныя матэрыялы і матэрыялы для герметызацыі (ушчыльняльнікі). Выкарыстоўваюць для прадухілення карозіі метал. вырабаў пры захаванні і эксплуатацыі і ўшчыльнення злучэнняў дэталей машын (гл. Пластычныя змазкі).

т. 7, с. 94

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ву́згалавень ’накладка на пярэднюю вось воза пры перавозцы бярвення’ (Шат.), ву́зголовень ’плашка, у якой замацоўваюцца ручкі (у возе)’ (лун., Шатал., Маслен.), у́зголовень ’тс’ (Маслен.). Гл. ву́згалавак, суфіксацыя характэрна для назваў дэталей у возе і санях; параўн. палес. на́головень ’вяз, які злучае галоўкі саней’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мініме́тр

(ад лац. minimus = найменшы + -метр)

прыбор для вымярэння кантактным метадам лінейных памераў дакладных дэталей.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шты́хель

(ням. Stichel)

разец для гравіроўкі і абточвання дробных дэталей у дакладнай механіцы, гадзіннікавай справе.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

баро́ка, нязм., н.

Мастацкі стыль 16–18 стст., які атрымаў найбольшае распаўсюджанне ў архітэктуры і вызначаўся дэкаратыўнай пышнасцю дэталей. На Антокалі бялеў сваімі купаламі сабор Пятра і Паўла, яшчэ адзін цуд Вільні, перл барака. Арабей.

[Іт. barocco.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стака́н, ‑а, м.

Спец.

1. Гільза артылерыйская снарада.

2. Назва дэталей рознага прызначэння, якія маюць цыліндрычную форму. Токар Кучарэнка стаў добра працаваць па фрэзерным, на свідравальным станках, навучыўся спраўляцца з расточкай стаканаў плунжэра дамкрата. «Беларусь».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скразны́, -а́я, -о́е.

1. Які праходзіць наскрозь.

Скразная рана.

2. Які перамяшчаецца прама ад аднаго пункта да другога, без перасадак і перагрузак.

С. цягнік.

3. Які распаўсюджваецца на ўсе моманты вытворчай дзейнасці, на ўвесь прадмет.

Скразная загартоўка дэталей.

4. Рэдкі, ажурны; праз які праходзіць святло.

Скразныя фіранкі.

5. Пра вецер, што дзьме праз адтуліны, якія знаходзяцца насупраць адна адной.

С. вецер.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

макрафатагра́фія

(ад макра- + фатаграфія)

фатаграфічны здымак структуры аб’екта, бачнай няўзброеным вокам (мінералаў, дэталей машын і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)