прырэ́зак Невялікі дадатковы ўчастак зямлі (Слаўг.). Тое ж прырэзка (Слаўг.).
□ ур. Прырэзка (частка дзяржаўнага лесу, адведзеная для калгаса) каля в. Футар Краснап.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
камітэ́т, ‑а, М ‑тэце, м.
1. Выбарны орган, які кіруе якой‑н. работай. Партыйны камітэт. Выканаўчы камітэт. Камітэт камсамола. Мясцовы камітэт. Бацькоўскі камітэт.
2. Орган дзяржаўнага кіравання, які выконвае пэўныя функцыі. Камітэт па справах фізкультуры і спорту пры Савеце Міністраў Саюза ССР.
[Фр. comité ад лац. commitere — даручаць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
інста́нцыя, ‑і, ж.
Асобная ступень у сістэме падначаленых адзін другому органаў дзяржаўнага кіравання, партыйных, прафсаюзных, судовых і інш. арганізацый. Вышэйшыя інстанцыі. Першая інстанцыя. □ Было задавальненне ад таго.., што такая высокая партыйная інстанцыя з такой чуласцю і ўвагай паставілася да справы радавых камуністаў. Шамякін.
[Ад лац. instantia — непасрэдная блізкасць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэспу́бліка, -і, ДМ -ліцы, мн. -і, -лік, ж.
1. Форма дзяржаўнага кіравання, пры якой усе вышэйшыя органы ўлады выбіраюцца або фарміруюцца агульнанацыянальнымі прадстаўнічымі ўстановамі.
Прэзідэнцкая р. (калі на чале дзяржавы стаіць выбраны шляхам прамых або ўскосных выбараў прэзідэнт, які з’яўляецца і кіраўніком урада). Парламенцкая р. (калі ў дзяржаве вяршэнствуе парламент).
2. Дзяржава з выбранымі на пэўны тэрмін органамі ўлады.
|| прым. рэспубліка́нскі, -ая, -ае.
Рэспубліканская канферэнцыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адміністрацы́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае дачыненне да адміністрацыі. Адміністрацыйнае спагнанне. Адміністрацыйнае ўмяшанне. Адміністрацыйная адзінка. Адміністрацыйныя меры. Адміністрацыйныя расходы. // Уласцівы адміністратару. Адміністрацыйныя здольнасці.
2. Які мае дачыненне да органаў дзяржаўнага кіравання. Адміністрацыйны апарат. Адміністрацыйны цэнтр. Адміністрацыйныя органы. Адміністрацыйны надзел.
•••
У адміністрацыйным парадку гл. парадак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэнзу́ра
(лац. censura)
сістэма дзяржаўнага нагляду за друкам і сродкамі масавай інфармацыі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
тэакра́тыя
(гр. theokratia, ад theos = бог + kratos = сіла, улада)
форма дзяржаўнага кіравання, калі палітычная ўлада ў краіне належыць духавенству.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
эміра́т
(ад эмір)
1) феадальная дзяржава, на чале якой стаіць эмір;
2) сістэма дзяржаўнага кіравання ў феадальных мусульманскіх краінах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прамульга́цыя
(лац. promulgatio = публічнае аб’яўленне)
афіцыйная публікацыя, абнародаванне якога-н. дзяржаўнага акта, закона.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
генера́л-пракуро́р
(ад генерал + пракурор)
вышэйшы ўрадавы чыноўнік царскай Расіі, які наглядаў за законнасцю дзейнасці дзяржаўнага апарату і ўзначальваў Сенат.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)