канстыту́цыя¹, -і, мн. -і, -цый, ж.

Асноўны закон дзяржавы, які вызначае асновы грамадскага і дзяржаўнага ладу, сістэму дзяржаўных органаў, правы і абавязкі грамадзян.

К.

Рэспублікі Беларусь.

|| прым. канстытуцы́йны, -ая, -ае.

К. лад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэ́гент, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Часовы правіцель манархічнай дзяржавы.

2. Дырыжор хору, пераважна царкоўнага.

|| ж. рэ́гентка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так (разм.).

|| прым. рэ́генцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэквізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., каго-што (спец.).

Адабраць (адбіраць) у прымусовым парадку на карысць дзяржавы ці на ваенныя патрэбы.

|| наз. рэквізі́цыя, -і, ж.

|| прым. рэквізіцы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

інтэрве́нцыя, ‑і, ж.

Умяшанне, звычайна ўзброенае, адной дзяржавы ва ўнутраныя справы другой дзяржавы. Замежная ваенная інтэрвенцыя. Прамая інтэрвенцыя. □ Гісторыя грамадзянскай вайны, гісторыя шмат якіх інтэрвенцый супроць Краіны Саветаў даводзіць .. [Нявіднаму], што перамога будзе на баку бальшавікоў і на гэты раз. Колас.

[Лац. interventio.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акупа́цыя, ‑і, ж.

Часовы захоп тэрыторыі адной дзяржавы ўзброенымі сіламі другой. Акупацыя краіны. Гады акупацыі.

[Лац. occupatio — захоп.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

знешнеэканамі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да эканамічных сувязей (дзяржавы) з замежнымі краінамі. Знешнежанамічная палітыка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мемара́ндум, ‑а, м.

Дыпламатычны дакумент, у якім выказаны погляды ўрада дзяржавы па якому‑н. пытанню.

[Ад лац. memorandum — што трэба помніць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

натураліза́цыя, ‑і, ж.

Прыняцце іншаземцаў і асоб без грамадзянства ў грамадзянства або падданства пэўнай дзяржавы.

[Ад лац. naturalis — прыродны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Падда́ны ’асоба, якая знаходзіцца ў падданстве якой-н. дзяржавы’. Ст.-бел. подданый ’падданы’ (1434 г.). З польск. poddany (Булыка, Лекс. запазыч., 21). Польскае слова калькуе лац. subditus ’тс’ (Фасмер, 3, 296).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

геапалі́тыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

Палітычная канцэпцыя, згодна з якой знешняя палітыка дзяржавы вызначаецца пераважна геаграфічнымі фактарамі, становішчам краіны, а таксама сама́ знешняя палітыка, што абапіраецца на такую канцэпцыю.

|| прым. геапаліты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)