сквіта́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм.
1. Аддаць пазычанае, разлічыцца з кім‑н. Сквітаць даўгі.
2. У спартыўных гульнях — дасягнуць роўнага ліку; адыграцца. Сквітаць гол.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чэсць ж вайск Éhre f -;
адда́ць чэсць die Éhrenbezeigung erwéisen* [machen]; salutíeren vi
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
казыро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м.
1. Цвёрдая частка ў галаўным уборы, якая выступае над ілбом; брыль.
2. Невялікі навес у чым-н., над чым-н.
К. пад’езда.
◊
Браць (узяць) пад казырок — аддаць чэсць, прыкладаючы правую руку да галаўнога ўбору.
|| прым. казырко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сквіта́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак., з кім-чым (разм.).
1. Разлічыцца з кім-н., аддаць доўг каму-н.
С. з даўгамі.
2. перан. Пакончыць разлікі з кім-, чым-н., скончыць якую-н. справу.
С. з залікам.
3. перан. Адпомсціць крыўдай за крыўду.
С. з крыўдзіцелямі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
тэлефо́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Прыстасаванне для перадачы і прыёму гуку на адлегласці пры дапамозе электрычнай энергіі.
Гаварыць па тэлефоне.
2. Апарат для размовы такім спосабам.
Аддаць т. у рамонт.
3. Нумар такога апарата.
Запісаць т. знаёмых.
|| прым. тэлефо́нны, -ая, -ае.
Тэлефонная станцыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нале́жны, ‑ая, ‑ае.
Такі, які павінен быць; патрэбны, неабходны. Рабіць на належным узроўні. Прыняць належныя меры. Зрабіць належныя вывады. □ Мабыць, выгляд падарожнага не зрабіў на шафёра належнага ўражання. Шамякін. Можна верыць, што з цягам часу.. [Розаў] навядзе ў сваёй МТС належны парадак. Даніленка. // у знач. наз. нале́жнае, ‑ага, н. Тое, што павінна быць; патрэбнае, неабходнае. Успрыняць як належнае.
•••
Аддаць належнае гл. аддаць.
Узняць на належную вышыню гл. узняць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ру́капіс, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Арыгінал або копія тэксту, напісанага ад рукі ці аддрукаванага на пішучай машынцы.
Рукапісы пісьменніка.
Аддаць р. у набор.
2. Помнік пісьменнасці, які адносіцца пераважна да часу ўзнікнення кнігадрукавання.
Вывучэнне старажытных рукапісаў.
|| прым. рукапі́сны, -ая, -ае.
Р. тэкст.
Р. аддзел бібліятэкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Прада́ць ’аддаць за пэўную плату’, ’здрадзіць’ (ТСБМ), прода́ць ’тс’ (ТС). Рус. прода́ть, укр. прада́ти, ст.-рус. продати, польск. sprzedać, але старое przedajny ’прадажны’, чэш. prodati, славац. predat, серб.-харв. про́дати, славен. prodáti, балг. прода́м ’прадаць’. Відаць, ужо прасл. *prodati (Трубачоў, Проспект, 721). З *pro‑ (гл. пра-) і *dati ’даць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пі́рма: даць пірма ’даць выспятка’ (лаг., віл., Сл. ПЗБ). Відаць, балтызм. Параўн. літ. spyrimas ’брыканне’, spirti ’брыкнуць’, ’пхнуць, піхнуць, штурхнуць нагой’. Букявічуце (Bałto-słow. zw. jęz., 81, 68–69), выходзячы з тлумачэння фразы даць пірма як ’аддаць перавагу’, звязвае слова пірма з літ. pirma ’раней, спачатку’, ’спераду’, ’па-першае’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дані́на ж., ист., перен. дань;
д. ча́су — дань вре́мени;
◊ адда́ць ~ну — отда́ть дань;
плаці́ць ~ну — плати́ть дань
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)