Сту́жні, сту́дні, сту́зні, адз. л. сту́зэнь ‘перамычка, што ідзе ад загнутага канца полаза саней да першага капыла’ (Маслен.), усту́жына ‘вязок у санях на першых капылах’ (віц., Нар. лекс.). Параўн. рус. дыял. сту́женm ‘вяз, што злучае галоўку полаза з першым капылом’, сани са стуженем ‘від усходнееўрапейскіх саней’. Вытворныя ад *sъtǫga, параўн. рус. сту́га ‘палоска, сувязь, мацаванне’ (да тугі, цяга, цягнуць, параўн. Фасмер, 3, 786; гл. стужка) і іншыя назвы дэталей саней: сця́гі, усця́глі ‘планкі, што ідуць ад галовак да першых капылоў’ (Маслен.), першапачаткова ‘тое, што сцягвае, звязвае галоўку полаза з капылом’, параўн. вязы ‘тс’, параўн. таксама стуз ‘звязка’ (гл.). Гл. Цыхун, SOr, 39, 280.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

публіка́цыя

(польск. publikacja, ад лац. publicatio)

1) аб’яўленне чаго-н. для агульнага ведама праз друк (напр. п. аб’явы);

2) друкаванне якіх-н. матэрыялаў у кнізе, газеце, часопісе;

3) тое, што апублікавана, выдадзена.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

рэве́рсія

(лац. reversio = зварот)

1) вяртанне маёмасці ранейшаму ўладальніку;

2) перадача ў заставу вэксаля для атрымання пазыкі;

3) змена напрамку руху рабочых частак машыны на адваротны;

4) тое, што і атавізм 1.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

рэнтге́наўскі

(ад рэнтген)

звязаны з атрыманнем і выкарыстаннем нябачных электрамагнітных прамянёў, здольных пранікаць цераз непразрыстыя прадметы;

р-ая трубка — электравакуумны прыбор для атрымання такіх прамянёў;

р. аналіз — тое, што і рэнтгенаструктурны аналіз.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ша́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак, ж.

1. Галаўны ўбор, звычайна цёплы, мяккі.

Зімовая ш.

2. перан. Тое, што мае форму купала.

Шапкі хвой.

Снегавыя шапкі дрэў.

3. Тое, што і шапачка (у 2 знач.).

Ш. баравіка.

4. Загаловак буйным шрыфтам, агульны для некалькіх артыкулаў у газеце, а таксама назва ўстановы-выдаўца, серыі і пад., якая змяшчаецца на тытульным лісце кнігі над загалоўкам (спец.).

Бюлетэнь выдаецца пад шапкай міністэрства.

5. Верхні брус над дзвярамі, акном для мацавання іх (спец.).

◊

Закідаць шапкамі — ужыв., калі выхваляюцца чым.-н. у знач.: лёгка адолець, перамагчы.

На разбор шапак (прыйсці, паспець, з’явіцца і пад.; разм.) — к канцу, калі ўсе разыходзяцца, усё скончылася.

На злодзеі і шапка гарыць — пра вінаватага ў чым-н. чалавека, які сам сябе выдае чым-н.

Па Сеньку і шапка — пра таго, хто не заслугоўвае лепшага.

Па шапцы даць каму (разм.) — выгнаць, зняць з работы.

Шапка валіцца (разм.) — пра што-н. надта высокае.

Шапка расце на галаве (разм.) — пра вялікі страх.

|| памянш. ша́пачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.).

|| зневаж. шапчы́на, -ы, мн. -ы, -чы́н, ж. (да 1 знач.; разм.).

|| прым. ша́пачны, -ая, -ае (да 1 знач.) і ша́пкавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

На шапачны разбор прыйсці, паспець і пад. (тое, што і на разбор шапак). Шапачнае знаёмства (выпадковае; разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

cup​1 [kʌp] n.

1. ку́бак; зме́сціва ку́бка;

a china cup фарфо́равы ку́бак;

a cup of tea ку́бачак ча́ю

2. ке́ліх, ча́рка, ча́ша

3. доля, лёс;

a bitter cup го́ркая до́ля

4. вы́піўка

5. sport ку́бак;

win the cup вы́йграць ку́бак

6. што-не́будзь у фо́рме ку́бка;

the cup of a flower ча́шачка кве́ткі

♦

in one’s cups dated падпі́ты, пад ча́ркай;

not my cup of tea infml не то́е, што мне падаба́ецца/падыхо́дзіць/пасу́е;

there’s many a slip between the cup and the lip ≅ не кажы́ гоп, паку́ль не пераско́чыш

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

fish​1 [fɪʃ] n. (pl. fish or fishes)

1. ры́ба, ры́біна;

He caught several fish. Ён злавіў некалькі рыбін;

freshwater fish прэснаво́дная ры́ба;

fro zen/smoked fish маро́жаная/вэ́нджаная ры́ба

2. the Fishes astron. Ры́бы (сузор’е)

3. the Fishes astrol. Ры́бы (знак задыяка); чалаве́к, які́ нарадзіўся пад гэ́тым зна́кам

♦

ha ve bigger/other fish to fry мець больш ва́жныя або́ ціка́выя спра́вы;

neither fish nor fowl ні ры́ба ні мя́са; ні то́е ні сёе;

there are other fish in the sea ≅ свет клі́нам не сышо́ўся (на кім-н., чым-н.)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

straight​1 [streɪt] adj.

1. прамы́, ро́ўны;

a straight back прама́я спі́на;

straight hair прамы́я валасы́;

a straight flight палёт па прамо́й

2. пра́вільны, ро́ўны;

Your tie isn’t straight. Ваш гальштук збіўся набок.

3. праўдзі́вы, шчы́ры, про́сты, адкры́ты;

keep straight застава́цца шчы́рым;

a straight talk шчы́рая размо́ва

4. чы́сты па жа́нры;

a straight play чы́стая дра́ма (без музыкі)

5. неразве́дзены, неразба́ўлены (напой)

6. то́е, што ідзе́ за́пар;

two straight days два дні за́пар

♦

keep a straight face стры́млівацца ад сме́ху;

as straight as a die/an arrow прамы́ як страла́; прамы́, шчы́ры

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

мо́гільнік, ‑а, м.

1. Тое, што і могілкі. Маці памерла і была пахавана ў тым далёкім кутку могільніка пад вязамі, куды цяпер хадзіла прыцемкамі незнаёмая жанчына. Чорны.

2. Старажытныя могілкі. На месцы раскопак быў выяўлен старажытны могільнік. «Беларусь».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мялько́м, прысл.

Тое, што і мелькам. Пачуўшы стук у шыбіну, стары адклаў газету ўбок, глянуў мяльком праз акно і пайшоў адчыняць дзверы. Паслядовіч. Шнітава я бачыў усяго адзін раз і то мяльком, ён рэдка бывае ў канторы. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)