Verbum

падце́рці, -датру́, -датро́ш, -датрэ́; -датро́м, -датраце́, -датру́ць; падцёр, -це́рла; -датры́; -цёрты; зак.

1. каго-што. Выцерці насуха.

П. лужыну пад рукамыйнікам.

П. падлогу.

2. што. Сцерці, падчысціць (у 2 знач.).

П. напісанае.

3. каго-што. Выцерці знізу.

П. дзіця.

|| незак. падціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. падціра́нне, -я, н. і падці́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (разм.).

|| звар. падце́рціся, -датру́ся, -датрэ́шся, -датрэ́цца; -датро́мся, -датраце́ся, -датру́цца; -цёрся, -це́рлася; -датры́ся (да 3 знач.);

|| прым. падці́рачны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

падчапі́ць, -чаплю́, -чэ́піш, -чэ́піць; -чэ́плены; зак.

1. каго-што. Узяць, зачапіўшы знізу.

П. бервяно бусаком.

2. што. Тое, што і прычапіць (у 1 знач.; разм.).

П. вагон да поезда.

3. перан., каго-што і чаго. Тое, што і падхапіць (у 3 знач.; разм., жарт.).

П. жаніха.

П. насмарк.

|| незак. падчэ́пліваць, -аю, -аеш, -ае і падчапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. падчэ́пліванне, -я, н. (да 1 і 2 знач.) і падчэ́пка, -і, ДМ -пцы, ж. (да 2 знач.; разм.).

патрабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; незак.

1. чаго і са злуч. «каб». Прасіць у катэгарычнай форме, будучы ўпэўненым у сваім праве на тое, каб гэта просьба была выканана.

П. дакладнасці.

П. чыіх-н. тлумачэнняў.

2. чаго ад каго-чаго. Чакаць праяўлення якіх-н. уласцівасцей, дзеянняў.

Чытач патрабуе ад пісьменніка праўдзівага адлюстравання жыцця.

3. каго-што. Мець патрэбу ў кім-, чым-н.

Яго здароўе патрабуе цёплага клімату.

Работа патрабуе кваліфікаванага кіраўніка.

|| наз. патрабава́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

грымірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак., каго-што.

1. Накладваць грым з мэтай надання акцёру патрэбнага для яго ролі выгляду.

2. пад каго або кім-чым. Пры дапамозе грыму надаваць каму-н. якую-н. знешнасць.

Г. пад селяніна.

Г. артыста клоўнам.

|| зак. загрымірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны і нагрымірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.

|| звар. грымірава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся; зак. загрымірава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся.

|| наз. грыміро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, ж. і грымірава́нне, -я, н.

даказа́ць, -кажу́, -ка́жаш, -ка́жа; -кажы́; -ка́заны; зак.

1. што. Дагаварыць да канца.

Дайце яму д. сваю прамову.

2. што. Пацвердзіць што-н. фактамі, довадамі.

Ён даказаў правільнасць сваіх меркаванняў.

Д. сваю адданасць справе.

3. на каго (што). Зрабіць данос, нагаварыць на каго-н. (разм.).

4. (часцей з адмоўем). Зраўняцца з кім-н. у чым-н., зрабіць так, як не зробіць ніхто (разм.).

Мая жонка пячэ такія пірагі, што і іншы кандытар не дакажа.

|| незак. дака́зваць, -аю, -аеш, -ае.

ву́чань, -чня, мн. -чні, -чняў, м.

1. Той, хто вучыцца ў школе ці ў прафесійна-тэхнічным вучылішчы.

В. сярэдняй школы.

В. рамеснага вучылішча.

2. Той, хто вучыцца чаму-н. у каго-н.

В. шаўца.

В. слесара.

3. Паслядоўнік чыйго-н. вучэння (да 2 знач.); той, хто вывучыў што-н. пад кіраўніцтвам каго-н.

В. славутага генетыка Вавілава.

Дастойны в. свайго настаўніка.

|| ж. вучані́ца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. вучнёўскі, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

навярну́ць, -вярну́, -ве́рнеш, -ве́рне; -вярні́; -ве́рнуты; зак.

1. каго-што чым. Палажыць што-н. цяжкае паверх чаго-н.

Н. каменем.

2. чаго. Налажыць, накідаць многа чаго-н.; наваліць.

Н. зямлі.

3. пераважна безас., чаго. Намесці, нагнаць у вялікай колькасці.

Навярнула гурбы снегу.

4. што. Нахіліць у які-н. бок.

Н. цэбар.

5. чаго і без дап. Нагаварыць на каго-н. няпраўды; наплесці (разм.).

Н. на чалавека немаведама чаго.

|| незак. наваро́чваць, -аю, -аеш, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).

кі́нуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -нься; зак.

1. Хутка рынуцца куды-н.

К. на дапамогу.

К. на ворага.

К. за кім-н.

2. Паспешліва, імкліва пачаць якое-н. дзеянне.

К. ў спрэчку.

К. дапамагаць.

3. Праявіць моцнае імкненне да каго-н. у выражэнні якіх-н. пачуццяў.

К. на шыю.

4. Напасці, накінуцца на каго-, што-н.

Сабака кінуўся на незнаёмага.

5. Скокнуць з вышыні.

К. з берага ў рэчку.

◊

Кінуцца ў вочы — стаць асабліва прыметным.

|| незак. кі́дацца, -аюся, -аешся, -аецца.

расстро́іць, -ро́ю, -ро́іш, -ро́іць; -ро́ены; зак.

1. каго-што. Парушыць парадак, строй чаго-н.

Р. калону вучняў.

2. што. Парушыць лад, строй (пра музычныя інструменты).

Р. скрыпку.

3. што. Прывесці ў заняпад, прычыніць шкоду.

Р. гаспадарку.

4. Давесці да ненармальнага стану, хваробы.

Р. здароўе.

5. што. Перашкодзіць ажыццяўленню чаго-н., разладзіць.

Р. планы.

6. каго (што). Засмуціць, давесці да дрэннага настрою.

Сваімі паводзінамі сын моцна расстроіў бацькоў.

|| незак. расстро́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. расстро́йства, -а, н.

абхапі́ць, -хаплю́, -хо́піш, -хо́піць; -хо́плены; зак., каго-што.

1. Абняць (рукамі, лапамі і пад.).

Дзяўчынка абхапіла маці за шыю.

2. перан. Акружыць з усіх бакоў (пра агонь, цемру і пад.).

Абхапіў агонь будыніну.

3. Успрыняць цалкам што-н.; зразумець, засвоіць.

А. позіркам краявід.

Адразу а. увесь матэрыял.

4. Распаўсюдзіць сярод каго-н.

А. падпіскай на газеты.

5. Зрабіць абход праціўніка з флангаў з мэтай нанясення ўдару.

Партызаны абхапілі ворага з трох бакоў.

|| незак. абхо́пліваць, -аю, -аеш, -ае.