Verbum

тандэ́м, ‑а, м.

1. Спец. Парадак размяшчэння аднародных машын або іх частак у агрэгаце на адной восі, лініі.

2. Паравая машына з падобным размяшчэннем рабочых цыліндраў.

3. Двухмесны двухколы веласіпед, у якім сёдлы размешчаны адно за другім.

[Англ. tandem.]

тарака́н, ‑а, м.

Насякомае чорнай або рыжай афарбоўкі з доўгімі вусамі, некаторыя віды якога водзяцца ў жыллі чалавека. З паўгадзіны ў хаце было так ціха, што чуваць было, як бзынкалі мухі, як шамацелі тараканы за печчу. Гартны.

трансцэндэ́нтны, ‑ая, ‑ае.

1. У ідэалістычнай філасофіі — недаступны чалавечаму пазнанню, недасягальны для чалавечага розуму.

2. Спец. Які не можа быць вылічаны пры дапамозе алгебры або быць выражаны алгебраічна. Трансцэндэнтная функцыя. // Які вывучае падобныя велічыні, паняцці. Трансцэндэнтная матэматыка.

[Ад лац. transcendens, transcendentis — які выходзіць за межы.]

тын, ‑у, м.

Агароджа з папярочных або вертыкальных жэрдак, пераплеценых прутамі лазы, хворастам. За невысокім тынам корпалася ў градах жанчына. Асіпенка. // Суцэльная агароджа з убітых у зямлю жэрдак, плашак. Бэзам абсаджана дварышча, Тынам з бярвенняў аточана. Дзяргай.

удваі́х, прысл.

Колькасцю ў дзве асобы рознага полу або істоты ніякага роду. Жнуць удваіх, маці з сынам. Мележ. Са мной ідзе мая дачка З партфелем, поўным кніг. Ёй — да званка, мне да гудка, Спяшаемся ўдваіх. А. Александровіч.

фія́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Травяністая расліна сямейства фіялкавых з фіялетавымі або белымі ці рознакаляровымі кветкамі. Ёсць пралеска яшчэ, Ёсць фіялка лясная — Кветкі ранняй вясны, — Хто ж у нас іх не знае?.. Кусянкоў.

[Ад лац. viola.]

хмы́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Вымаўляць «хм» або «гм», выказваючы здзіўленне, іронію, сумленне, злосць. На Веньяміна з павагай глядзелі нават хлопцы ў стракатых сарочках, некаторыя з якіх дагэтуль хмыкалі і паціскалі плячыма пасля яго жартаў. Навуменка.

ша́лік, ‑а, м.

Выраб з тканіны або шарсцяных нітак для захутвання шыі. У Івана на шыі новы шалік, шэранькі, а ў Куліны — вялікая кашміровая хустка з махрамі. Гарэцкі. [Андрэй Ніне] мяккім пуховым шалікам захутваў шыю, зашпільваў гузікі паліто. Лобан.

шпіцру́тэны, ‑аў; адз. шпіцрутэн, ‑а, м.

Гіст. Доўгія гнуткія дубцы або палкі, якімі білі салдат, злачынцаў у дарэвалюцыйнай Расіі, праганяючы іх праз строй. А гэта была сама тая пара, калі свіст шпіцрутэна зліваўся са звонам кайданаў. Лужанін.

[Ням. Spießrute.]

штэ́псель, ‑я, м.

Металічная вілка ў пластмасавым або гумавым корпусе, пры дапамозе якой злучаны з ёю провадам электрычны прыбор уключаецца ў сетку. — Нашто гэта? — суседка падыходзіць да мяне і выцягвае з прымацаванай да стала разеткі штэпсель. Шынклер.

[Ням. Stepsel.]