Мі́кра — у шматлікіх назвах з навукі і тэхнікі: мікраскоп, мікраметр, мікракосм, мікрафон і інш., запазычаных у савецкі перыяд у асноўным з зах.-еўр. моў праз рус. мову (Крукоўскі, Уплыў, 83) са ст.-грэч.μικρός ’малы’. Пасрэдніцай магла быць і польск.мова.
Мі́кра ’дробнарыбіца’ (дзятл., Сцяшк. Сл.). З новагрэч.μικρός ’малы, дробны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́са ’наўскач’: кабылка прэ cyca (Сержп. Казкі), даў cyca ’задаў стракача’ (Сержп. Прымхі). Запазычана праз польск.sus, szus ’доўгі скачок’ з ням.Schuss ’скок’ (Брукнер, 558; Басай-Сяткоўскі, Słownik, 376; ЕСУМ, 5, 481). Магчыма, пасрэдніцай выступала мова ідыш, параўн. sus ’конь’ (Астравух, Ідыш-бел. слоўнік, 726), гл. таксама Штэрн, Wörterbuch, 211.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Талма́ч ’перакладчык’ (Некр. і Байк., Варл., Скарбы), то́лмач ’тс’ (Янк. 1), ст.-бел.толмачъ ’перакладчык, тлумачальнік’ (Ст.-бел. лексікон); сюды ж талма́чыцъ ’перакладаць’ (Варл.), ’тлумачыць’ (Ян.), толмачыць ’тс’ (ТС). Укр.товма́ч, толма́ч, рус.толма́ч, польск.tłumacz, в.-луж.tołmač, чэш.tlumač, славац.tlmač, славен.tolmá, серб.-харв.ту́ма̑ч, балг.тълма́ч, макед.толмач ’перакладчык, тлумачальнік’. Старажытнае запазычанне, мяркуецца прасл.*tъlmačь, з цюркскіх моў, найбольш блізкімі да славянскіх формаў з’яўляецца палавец. і караім.tolmač ’перакладчык, тлумач’ (Булыка, БЛ, 23, 67), параўн. таксама кыпч.tylmač, казах.tilmäč, тур.dilmač, ст.-цюрк.tïlmači ’тс’, што звязаны з цюрк.til ’мова’ (ЕСУМ, 5, 588; Фасмер, 4, 72; Брукнер, 572). Паводле Глухака (643), вандроўны тэрмін, які ў цюркскіх мовах зблізіўся з dyl, dil ’мова’ і мае аналагічныя семантычныя адпаведнікі ў іншых мовах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АЗАДЗІ́ Даўлетмамед
(1700—60),
туркменскі паэт і вучоны. Бацька Махтумкулі. Прыхільнік містычнай плыні ў ісламе — суфізму. Займаўся тэорыяй верша. Асн. твор — дыдактычная паэма «Пропаведзь Азадзі» («Вагзі-Азад») — разважанні пра справядлівага правіцеля, маральна-этычныя нормы паводзін, развіццё гандлю і земляробства. Мова паэмы архаічная, насычаная арабаперсідскімі элементамі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Bohemian, bohemian
[boʊˈhi:miən]1.
adj.
1) багэ́мскі (чэ́скі)
2) чэ́ская мо́ва
3) багэ́мны
2.
n.
1) багэ́мец -ца m.
2) прадстаўні́к багэ́мы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Polish
[ˈpoʊlɪʃ]1.
adj.
по́льскі
2.
n.
1) паля́к -а m., по́лька f.
Are you Polish? — Ці вы паля́к?
2) по́льская мо́ва
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
English
[ˈɪŋglɪʃ]1.
adj.
анге́льскі, англі́йскі
2.
n.
1) анге́льцы coll., англіча́не
2) анге́льская мо́ва
in English — па-анге́льску
English-speaking — англамо́ўны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Атра́мант ’чарніла’ (БРС: устар., Нас., Шпіл., Касп., Шн. і інш.). Укр.атра́ме́нт, польск., славац.atrament ’тс’. Фіксуецца з 1710 (Булыка, Запазыч.); з лац.atramentum (Вясноў, Праблемы філал., 30); паводле Булыкі — праз польскую. У новы час на ўжыванне беларускага слова ўплывала польская мова: у савецкі час гэты дублет паступова знікае (Шакун, Гісторыя, 285).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Га́ка ’лапата для копкі бульбы’ (Сцяшк. МГ, Сцяц.). У гэтым жа значэнні ўжываецца і форма гак (Сцяц.). Лічыцца словам таго ж паходжання, што і гак1, г. зн. запазычаннем з ням. мовы (с.-в.-ням.hāke, hāken), дзе значэнне ’плуг’ добра засведчана. Пасрэднікам пры запазычанні магла быць польск.мова (параўн. Слаўскі, 1, 393).