Сяму́ха ’бёрда ў сем нітоў’, ’сем шурак дроў’, ’карта сямёрка’ (Бяльк.), ’мера гарэлкі за сем капеек асігнацыямі або дзве капейкі серабром’ (Нас.). Вытворнае ад сем (гл.), параўн. сёмуха.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Та́лы ’які злёгку падтаў, зрабіўся цёмным ад раставання снегу або лёду’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк.), та́лый ’тс’ (Бяльк.). Т. зв. “элавы” дзеепрыметнік ад таць, гл. таксама таяць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарабу́н: рак‑тарабун ’?’ (БНТ, Жыв.). Відавочна, звязана з імітатывам *тараб!, што перадае цяжкі рух або гук (гл. тарабкаць, тарабаніць 2), ад якога пры дапамозе суф. ‑ун утвораны назоўнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тынёнка ‘церніца’ (бярэз., Сл. ПЗБ, ЛА, 4). Не зусім ясна. Відаць, ад назвы месца, дзе церлі лён, гл. тыня́нка ‘пуня’, або ад тынь 2 ‘тонкая дошка’, гл. тын.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мішура́, ‑ы, ж.
1. Пазалочаныя або пасярэбраныя металічныя ніткі, з якіх вырабляюць парчовыя тканіны, галуны, каніцелі і пад.
2. перан. Знешняя, падманная бліскучасць. У адмятанні мішуры і пазалоты з уяўных купалавых сяброў дапамагае нам сягоння гісторыя. Лужанін.
[Ад араб. mozavvir — падроблены.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
накірава́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Спец. Які прымушае што‑н. рухацца ў пэўным кірунку. Накіравальныя ролікі.
2. у знач. наз. накірава́льная, ‑ай, ж. Спец. Лінія, якая вызначае кірунак, у якім рухаецца прамая, што ўтварае канічную або цыліндрычную паверхню.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падрэ́мваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Час ад часу або злёгку драмаць. Ноччу ж участак пуставаў, толькі вартаўнік падрэмваў тут, прысеўшы дзе-небудзь на цэгле. Кулакоўскі. І вось.. [Грыбавец] падрэмвае ўжо, сагрэты агнём і закалыханы расказам касца. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паёк, пайка, м.
Ежа або прадукты, якія выдаюцца ў пэўнай колькасці і на пэўны час. Сухі паёк. □ Хлопцы аддалі.. [аленю] рэшту свайго хлебнага пайка, а самі вячэралі без хлеба. Шамякін. Салдаты частавалі адзін аднаго небагатым сваім пайком. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазале́пліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Заляпіць, заклеіць чым‑н. усё, многае. Пазалепліваць дзіркі. // Наклейваючы што‑н., укрыць усю паверхню. Пазалепліваць сцены афішамі.
2. Заляпіць, пакрыць сабою ўсё, многае або ўсіх, многіх. Снег пазалепліваў прахожых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазёр, ‑а, м.
Той, хто схільны або любіць пазіраваць (у 2 знач.), разлічваючы на знешні эфект. [Мая Антонаўка:] — Я была класным кіраўніком Бондаравага класа і тады яшчэ не ведала, што свавольнікі і хуліганы заўсёды пазёры і крыху акцёры. Карпюк.
[Фр. poseur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)