1. Мяса вышэйшага гатунку з сярэдняй часткі хрыбта тушы.
2. Кусок мяса або рыбы. ачышчаны ад касцей. // Ежа з такога мяса. Спяшаючыся, я з’еў сваё рыбнае філе. Некалькі разоў за гэты час я лавіў на сабе позірк жанчыны і зразумеў, што яна хоча яшчэ нешта сказаць.Кірэенка.
[Фр. filet.]
філе́2, нескл., н.
Вышыўка на сетцы з нітак або ажурная вязка.
[Фр. filé.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шво́ран, ‑рна, м.
Жалезны стрыжань, які з’яўляецца вертыкальнай воссю перадка павозкі або паваротнай часткі лакаматыва, аўтамабіля і пад., што забяспечвае паварот на хаду. Конь звярнуў з дарогі, усцягнуў калёсы на пень, сарваў са шворна цялежкі і пакінуў драбіны з Петрусём сярод лесу.Колас.Падгоняць пад кузню благія калёсы — Атосы на гора, Пакрыўлены шворан, Разбіты драбіны Ды колы без шынаў.Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аўтано́мія
(гр. autonomia, ад autos = сам + nomos = закон)
1) права насельніцтва якой-н.часткі дзяржавы самастойна вырашаць справы ўнутранага кіравання; самакіраванне;
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
бісе́ктар
(лац. bisector = які раздзяляе надвае)
1) плоскасць, у якой ляжыць рабро двухграннага вугла і якая дзеліць гэты вугал на дзве аднолькавыя часткі;
2) інструмент, які дзеліць вугал папалам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
gangway
[ˈgæŋweɪ]
n.
1) прахо́д -у m. (паміж рада́мі)
2)
а) увахо́д з тра́па
б) схо́дня f.
в) прахо́д на караблі́
3) Brit. папярэ́чны прахо́д, які́ падзяля́е пала́ту абшчы́наў на дзьве ча́сткі
4) штрэк -у m. (у капа́льні)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Дру́згаць ’разбіваць’ (Байк. і Некр.), друзгата́ць ’тс’ (БРС). Параўн. чэш.druzgati ’драбіць’, славац.druzgať ’ламаць’, ст.-польск.druzgać, серб.-харв.дру̏згати ’давіць, мяць’ і г. д. Прасл.*druzgati ’тс’. Роднасныя формы: літ.druzgė́ti ’распадацца на дробныя часткі’, грэч.θραύω ’разломваю’. Гл. Фасмер, 1, 543; Траўтман, 61; Трубачоў, Эт. сл., 5, 133–134. Бернекер (1, 222) непераканаўча лічыць рэканструяванай для рус.друзг ’галлё’ зыходнае *drǫzgъ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Засло́н1 ’атрад для аховы галоўнай часткі войска’. Рус.засло́н, укр.заслі́н, засло́н ’тс’, славен.zaslòn ’тое, што засланяе, заслона’, серб.-харв.за́слон ’тс’, балг.засло̀н ’сховішча’. Ст.-рус.заслонъ ’заслонка’ (XVI ст.). Сучаснае бел.заслон ’атрад’, відаць, з рус., дзе адбылася спецыялізацыя значэння слова, утворанага як бязафіксны назоўнік ад заслоняти ’закрываць, прыкрываць’. Шанскі, 2, З, 62. Гл. заслона.
◎ *Лёнак, лёнок ’затычка на канцы бруса, які злучае заднюю і пярэднюю часткі воза’ (гродз., Нар. сл.). Укр. вальш. льд‑ ник, льонок, льонка, льонтик ’штыр у рэгулятары плуга’, паўн.-укр.льбник ’загваздка на восі’, гуц.льонок, льЬнток ’частка варштата’, польск.Іон ’шворан, болт’, н.-луж.lon(k), в.-луж.Іон — усе ўзыходзяць да н.-в.-ням.Іоппе (Махэк₂, 341). Бел. лексемы запазычаны з польск. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паляндві́ца ’мяса вышэйшага гатунку з сярэдняй часткі свіной тушы каля хрыбта, якое вэндзяць або вяляць’ (ТСБМ), поленві́ца, полені́ца, полендры́ца, полембі́цы (ТС), палямбі́ца (Сцяшк. МГ, З нар. сл.), паляндві́ца, палендві́ца, палянгві́ца, палямбі́ца, палендры́ца, паляндры́ца, паляні́ца (Сл. ПЗБ), палэ́бніца, полэ́бныця (Сл. Брэс.). З польск.polędwica ’тс’, як і рус.полендви́ца (гл. Фасмер, 3, 308), якое ад lędźwie мн. л. ’бёдра’ (гл. лядзвя) (Брукнер, 297; Бернекер, 1, 705 і наст.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пане́ль ’дарожка для пераходаў па баках вуліцы; драўляная абшыўка або афарбоўка ніжняй часткі сцяны ў памяшканні’ (ТСБМ). З рус.пане́ль (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 79). У рус. з н.-ням.Paneel або нідэрл.paneel ’панель, абшыўка’, сяр.-н.-ням.panele, pannele ’драўляная абшыўка сцен пакоя’, якія ўзыходзяць да рам.*pannellus ’сукно’, або panịs ’футэроўка, набіўка’ (Мацэнаўэр, 270; Фасмер, 3, 197, у якога гл. і інш. літ-ру).