ксерамезафі́ты
(ад ксера- + мезафіты)
расліны, якія прыстасаваліся жыць у сярэднеўвільготненых мясцінах і могуць пераносіць засушлівы перыяд лета.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ксерафі́ты
(ад ксера- + -фіты)
засухаўстойлівыя расліны, здольныя пераносіць перагрэў і абязводжванне, напр. сукуленты (параўн. гіграфіты, гідрафіты, мезафіты).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
літафі́ты
(ад літа- + -фіты)
расліны, якія растуць на скалах і камянях (імхі, лішайнікі, некаторыя водарасці і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
крана́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго-што.
1. Датыкацца, дакранацца да каго-, чаго-н.; чапаць.
К. рукой.
Нельга к. ядавітыя расліны.
2. Парушаць чый-н. спакой, турбаваць; закранаць каго-, што-н. у гутарцы, прамове.
Яна не хацела кранаць маці.
Аграном кранаў пытанні ўрадлівасці глебы.
3. перан. Хваляваць, расчульваць.
Маё сэрца кранаюць родныя краявіды.
4. Прыводзіць у рух.
Паравоз кранае вагоны.
|| зак. крану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
куст¹, -а́, М -сце́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Травяністая расліна з галінамі, якія пачынаюць расці амаль ад зямлі.
К. малін.
К. агрэсту.
2. Травяністая расліна, сцёблы якой растуць пучком.
К. суніц.
◊
У кусты (хавацца, уцякаць) — ухіляцца ад адказнасці, ад непасрэднай справы.
|| памянш. ку́сцік, -а, мн. -і, -аў, м. і кусто́к, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м.
|| прым. куставы́, -а́я, -о́е і кусто́вы, -ая, -ае.
Куставыя расліны.
Кустовая ягада.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лаўр, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.
1. -а. Паўднёвае вечназялёнае дрэва, пахучае лісце якога ўжыв. як прыправа.
2. -у. Драўніна гэтай расліны.
3. мн. Вянок з лісця гэтага дрэва як сімвал перамогі, узнагароды.
◊
Пажынаць лаўры — атрымліваць прызнанне сваіх дасягненняў.
Спачыць на лаўрах — задаволіцца дасягнутым.
Чужыя лаўры не даюць спакою — аб зайздрасці да чыйго-н. поспеху.
|| прым. лаўро́вы, -ая, -ае.
Л. пах.
Сямейства лаўровых (наз.). Л. вянок.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассадзі́ць, -саджу́, -са́дзіш, -са́дзіць; -са́джаны; зак.
1. каго (што). Усадзіць (многіх) на месца.
Р. гасцей.
2. каго (што). Пасадзіць паасобку адзін ад аднаго.
Р. непаслухмяных вучняў.
3. што. Перасадзіць расліны радзей, у іншае месца.
Р. агуркі.
Р. агрэст.
4. што. Моцным ударам разбіць, параніць, разламаць (разм.).
Р. галаву.
Р. акно.
|| незак. расса́джваць, -аю, -аеш, -ае (да 1—3 знач.).
|| наз. расса́дка, -і, ДМ -дцы, ж. і расса́джванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адрасці́, ‑сце; зак.
Вырасці зноў пасля таго, як было зрэзана, падстрыжана (пра валасы, расліны і пад.). Як толькі парасткі крыху падняліся, Маня асцярожна адрэзала іх вострым нажом.. Праз нейкі час парасткі адраслі зноў. Якімовіч. Марына змянілася. Валасы на яе галаве адраслі і пагусцелі, вочы сталі вялікія. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абляпі́ха, ‑і, ДМ ‑ляпісе, ж.
1. Калючая ягадная кустовая расліна сямейства лохавых. Паглядзелі яны вельмі добра на сібірскую абляпіху. Ягады на ёй не гроначкамі, не на віціначках, а як быццам налеплены, прыклеены.. да кары. Дубоўка.
2. зб. Духмяныя кіславатыя ягады гэтай расліны. Варэнне з абляпіхі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наці́на, ‑ы, ж.
Разм.
1. Сцябло агароднай расліны (агуркоў, гарбузоў, бульбы). Міця ўжо добра бачыць, што сядзіць на ганку, у вузенькім дворыку, абгароджаным штакетнікам, на які ўзняслі націну гарбузы. Навуменка. Напрадвесні ў склепе, пад хатаю, бульба пусціла доўгую белую націну. Грахоўскі.
2. Тое, што і націнка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)