Verbum

дзячо́к, -чка́, мн. -чкі́ і -чко́ў, м.

Тое, што і дзяк.

дзячы́ха, -і, ДМ -чы́се, мн. -і, -чы́х, ж. (разм.).

Жонка дзяка.

дзяя́чка гл. дзеяч.

для, прыназ. з Р.

1. Выражае аб’ектныя адносіны:

а) ужыв. пры абазначэнні асобы ці прадмета, у адносінах да якіх мае значэнне тая ці іншая з’ява, падзея і пад.

Для яго гэта лёгкая справа.

Для свайго часу гэта было дасягненнем;

б) ужыв. пры абазначэнні неадпаведнасці, несуразмернасці якой-н. з’явы, падзеі.

Ён занадта вопытны для сваіх гадоў.

Вельмі непрыдатнае адзенне для хатняй работы;

в) ужыв. пры абазначэнні асобы ці прадмета, якім што-н. робіцца, прызначаецца.

Жыць для дачкі.

2. Выражае мэтавыя адносіны, указвае на прызначэнне або мэту чаго-н.

Падручнікі для дзяцей.

Вядро для вады.

Усё для перамогі.

днець, дне́е; безас., незак.

Займацца на дзень; світаць.

На дварэ днела.

днём, прысл.

У дзённы час, удзень.

Д. ішла падрыхтоўка да спектакля.

◊

Днём з агнём (не знайсці) (разм.) — пра што-н. далёка закінутае, схаванае.

днёўка, -і, ДМ -ёўцы, мн. -і, -ёвак, ж.

Адпачынак днём пасля начнога пераходу.

Спыніцца на днёўку.

дні́шча, -а, мн. -ы, дні́шч і -аў, н.

Дно бочкі або пласкадоннага судна.

Д. чоўна.

дно, дна, мн. дны, дноў, н.

1. Грунтавая паверхня пад вадой.

Д. возера.

Пайсці на дно.

2. Ніжняя частка паглыблення, катлавана, рова і пад.

Д. ямы.

3. Ніз пасудзіны, скрынкі, судна.

На самым дне бочкі.

4. перан. Глыбінная частка чаго-н.

На дне памяці.

5. перан. Асяроддзе дэкласаваных, заняпалых людзей.

Д. грамадства.

◊

Да дна — да канца, цалкам і поўнасцю.

На дне душы — унутрана, употайкі, падсвядома.

|| памянш. дне́чка, -а, мн. -і, -аў, н. (да 3 знач.) і до́нца, -а, мн. -ы, -аў, н. (да 3 знач.).

|| прым. до́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

дноачышча́льны, -ая, -ае.

Які служыць для ачысткі дна (у 1 знач.).

Дноачышчальныя работы.