эры́стыка
(гр. eristike)
майстэрства спрачацца, умельства палемізаваць з праціўнікам, выкарыстоўваючы яго промахі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
падтэ́кст, ‑у, М ‑сце, м.
Унутраны, прыхаваны сэнс якога‑н. тэксту, выказвання. [Іван Іванавіч] не ўсё дагаварваў, у яго апошніх словах: «Вы разумееце мяне?» — быў падтэкст. Людміла яго зразумела. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АЛЬГІ́МУНТ,
легендарны новагародскі князь. Звесткі пра яго супярэчлівыя. У Хроніцы Быхаўца згадваецца як гальшанскі князь, сыну якога Міндоўгу Гедзімін аддаў у кіраванне Кіеў пасля яго заваявання. У інш. крыніцах паказаны як новагародскі князь жамойцкага паходжання, то называецца сынам Траняты, то Скіргайлы ці Голышы (міфічная асоба). Супярэчлівасць звестак абвяргае яго гіст. сапраўднасць.
т. 1, с. 276
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Каўбы́р ’гладыш для малака’ (Касп.). Лаўчутэ (Сл., 112) мяркуе, што гэта запазычанне з балт. моў і дае ў якасці яго крыніцы літ. дыял. kaubare© kaubore ’драўляная пасудзіна, міска’. Паводле Лаўчутэ, на запазычанне указваюць абмежаваны арэал бел. слова і яго фанетычныя асаблівасці (яна лічыць, што спалучэнне ‑ар‑ было б немагчыма ў выпадку спаконвечнай роднаснасці).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Каўжэ́нь ’шустры, нізкага росту хлопчык, малыш’ (Касп.). Слова няяснага паходжання; не хапае даных аб яго сувязях і гісторыі. Няясная і яго магчымая зыходная форма. Відаць, мы маем справу з сапсаванай лексемай. Няпэўная дагадка: каўжэнь — гэта трансфармацыя першапачатковага кажан. На Браслаўшчыпе слова кажан ужываецца ў значэнні ’злы, невысокага росту чалавек’. Гл. Сл. паўн.-зах., 2, 358.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Каму́ха ’рэшткі семя пасля выціскання з яго алею’ (навагр., Сл. паўн.-зах.) — у выніку перастаноўкі⇉да макуха (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тустэ́п ‘амерыканскі парны бальны танец і музыка да яго’ (ТСБМ, Мова Сен.). Ад англ. two steps ‘два крокі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
алеепадо́бны, ‑ая, ‑ае.
Які нагадвае алей, мае яго ўласцівасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
картэзія́нства, ‑а, н.
Філасофскае вучэнне Дэкарта і яго паслядоўнікаў.
[Ад Cartesius — лацінізаванай формы прозвішча Дэкарта.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маятнікападо́бны, ‑ая, ‑ае.
Падобны на маятнік, на яго рух.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)