◎ Пурэ́й ’пырнік’ (петрык., Мат. Гом.), пурай ’тс’ (брагі»., Мат. Гом.). Фанетычныя і акцэнтуацыйныя варыянты з дыялектнай зменай ы > у пасля губных да нырай ’тс’ (гл. пырнік/).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́чніца ’гадавіна’ (Нас.), ’памінкі па нябожчыку праз год пасля смерці’ (Нас., Некр. і Байк., Сцяшк. Сл.; смарг., Шатал.). Да рачні́ца (гл.), якая з польск. rocznica ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АКАТУ́ЙСКАЯ ТУРМА́,
катаржная турма ў Рас. імперыі; адзін з цэнтраў паліт. катаргі, дзе трымалі рэвалюцыянераў-народнікаў, а пасля рэв. 1905—07 паліт. вязняў з рабочых, сялян, салдат. Пабудавана ў 1888 у Нерчынскай горнай акрузе Забайкалля (цяпер тэр. Чыцінскай вобл.). Ліквідавана пасля Лют. рэв. 1917.
т. 1, с. 186
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
дра́ча
1. Мёрзлая, не пакрытая снегам зямля (Мсцісл. Юрч.).
2. Снег на дарозе, змёрзлы пасля адлігі (Мсцісл. Юрч.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
бразгаце́ць, ‑гачу, ‑гаціш, ‑гаціць; ‑ганіце; незак.
Тое, што і бразгатаць. Трук таўкачоў глуха аддаваўся па хаце, і пасля кожнага ўдару штось бразгацела на паліцы, дзе стаялі міскі з лыжкамі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́прасаваць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.
Выгладзіць гарачым прасам; разгладзіць. Выпрасаваць памытую кашулю. □ У суботу пасля работы мы выпрасавалі касцюмы, наваліліся і так надраілі чаравікі, што яны аж зіхацелі. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́труб’е, ‑я, н., зб.
Адходы мукамольнай прамысловасці — рэшткі расцёртай абалонкі пасля размолу зерня. І ён пакаяўся, перастаў хадзіць цішком на паклон за кацялок кіславатай баўтухі з вотруб’я і бульбы. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адзаві́зм, ‑у, м.
Апартуністычная плынь у РСДРП, што ўзнікла пасля рэвалюцыі 1905 г. і патрабавала адазвання сацыял-дэмакратычных дэпутатаў з Дзяржаўнай думы і аднаўлення ад легальных форм масавай партыйнай работы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэба́ты, ‑аў; адз. няма.
Абмеркаванне якога‑н. пытання; спрэчкі. Пасля даклада пачаліся дэбаты. Спыніць дэбаты. □ Пазіраючы ажыўлены рух навакол парламента, мы ўспомнілі, што сёння адбываюцца дэбаты па ратыфікацыі .. пагадненняў. Лынькоў.
[Фр. debats.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жанда́рскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да жандара, жандараў, належыць ім. Жандарская шабля. □ Сурвільчыка .. [Няміра] убачыў з жандарскай канцылярыі, адкуль выводзілі яго пасля допыту. Чорны. // Які складаецца з жандараў. Жандарскі корпус.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)