паўнаво́ддзе, ‑я, н.
Высокі ўзровень вады (у рацэ, возеры і пад.), а таксама перыяд, калі рэкі, азёры і пад. найбольш паўнаводныя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
птушкафе́рма, ‑ы, ж.
Птушкагадоўчая ферма. [Старшыня] давёў, што толькі прыбытак ад возера, калі на ім пабудаваць птушкаферму, намнога памножыць багацце калгаса. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
руса́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да русалляў. Русальныя ігрышчы.
•••
Русальны тыдзень — першы тыдзень пасля свята сёмухі, калі спраўляліся русальныя абрады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сігало́ў, ‑лова, м.
1. Рыба сямейства ласасёвых; разнавіднасць звычайнага сіга, волхаўскі сіг.
2. Час, калі сігі лепш ловяцца і бываюць большымі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ашла́пка ’ахапак’ (барыс., Шн.), ашлапкі ’абхопліванне рукамі і нагамі’ (КЭС, лаг.) і ашлапы ’абдымкі (калі лезуць на дрэва)’ (КСП), ’абдымкі’ (Яўс.). Ад ашлапіць (гл.) як ахапка ад ахапіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выклада́нне ’выманне’; ’выказванне думкі’; ’абучэнне, навучанне’ (БРС); ’спосаб ткання посцілак, калі кожны ўзор выкладаецца’ (З нар. сл.), выклода́нје ’закладная тэхніка ўзорнага ткання’ (Влад.). Да выкладаць (гл.). Параўн. выклад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выпро́ханы ’такі, што выпрасілі’ (Гарб.). Рус. кур. проха́ть, укр. проха́ти, ви́прохати. Новаўтварэнне ад прасіць (Фасмер, 3, 385). У бел. мове, калі ўлічыць адзінкавасць фіксацыі, магчыма запазычанне з укр.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лымаковы ў выразе: лыка лымакове ’лыка; якім апаясваюць каравай, калі ён падрасце на стале’ (Сцеп.). Няясна. Магчыма, да лі́мах (гл.), г. зн. лыка, якое не нясе функцыянальнай нагрузкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ На́сырава ’начыста, зусім’: душа вылазіць насырава (калі нясуць непасільнае, Ян.). Няясна, магчыма, да сыравы ’суравы’ (Ян.), г. зн. ’без апрацоўкі, у сырым выглядзе’, аднак семантычная сувязь застаецца праблематычнай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ры́дка ’мурашка’ (калінк.). Няясна. Магчыма, ад рыць (гл.), паколькі мурашкі капошацца, “рыюцца” ў зямлі, або, калі прыняць, што ў аснову намінацыі быў пакладзены колер, ад руды > *рыды > рыдка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)