Verbum

самацёк, -у, м.

1. Рух вадкасці або сыпкіх рэчываў сілай свайго цяжару.

С. вады.

2. перан. Ход якой-н. справы, працы без плана, без кіраўніцтва, стыхійнае ажыццяўленне чаго-н.

Пусціць справу на с.

|| прым. самацёчны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

Самацёчнае арашэнне.

С. канал.

зало́м¹, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Заломленае месца на чым-н. або круты выгіб, паварот чаго-н.

З. на суку.

З. акопа.

2. Зблытаны і заламаны чараўніком пук жытніх сцёблаў, які, па ўяўленні забабонных людзей, мог наклікаць бяду на гаспадара нівы.

Заламаць з.

замалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; зак., каго-што.

1. Зрабіць малюнак каго-, чаго-н.

З. з натуры.

2. Пакрыць фарбай.

З. плямы.

|| незак. замалёўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. замалёўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -лёвак, ж. і замалёўванне, -я, н. (да 2 знач.).

засто́й, -ю, м.

1. Спыненне, затрымка ў руху, функцыянаванні чаго-н.

З. крыві ў лёгкіх.

З. у правах.

Плацяжы знаходзяцца ў застоі.

2. Час пасіўнага, вялага стану грамадскага жыцця, думкі.

З. эканомікі.

З. у духоўным развіцці.

|| прым. засто́йны, -ая, -ае.

Застойная вада.

З. перыяд.

здабы́так, -тку, мн. -ткі, -ткаў, м.

1. Маёмасць, уласнасць; тое, што непадзельна стала чыім-н. набыткам.

Сялянскія здабыткі.

Творчасць Янкі Купалы стала здабыткам сусветнай культуры.

2. Дасягненні ў развіцці чаго-н.

Мастацкія здабыткі.

3. Здабытая рэч, прадмет і пад.

Паляўнічы з.

4. Вынік множання.

з’я́ва, -ы, мн. -ы, з’яў, ж.

1. Тое, у чым выяўляецца сутнасць, а таксама наогул усякае праяўленне чаго-н.; падзея, выпадак.

Фізічная з.

Прыродныя з’явы.

Новыя з’явы ў грамадскім жыцці.

2. У п’есе: частка акта або дзеі, у якой склад дзеючых асоб не мяняецца.

абало́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. Покрыва ў выглядзе шкарлупіны, скуркі (у пладах), верхні слой чаго-н., покрыўная тканка.

А. зерня.

А. арэха.

2. перан. Форма вонкавага выяўлення якога-н. унутранага зместу.

○

Радужная а. Слізістая а.

|| прым. абало́нкавы, -ая, -ае.

абкасі́ць, -кашу́, -ко́сіш, -ко́сіць; -ко́шаны; зак.

1. што. Скасіць траву вакол чаго-н.

А. траву вакол дрэў.

2. што. Скасіць усё, пакасіць.

А. лугі.

А. балота.

3. каго. Апярэдзіць, перамагчы ў касьбе.

Хто каго абкосіць.

|| незак. абко́шваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абко́шванне, -я, н.

абмя́кнуць, -ну, -неш, -не; -мя́к, -кла; -ні́; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Зрабіцца мяккім, рыхлым.

Хлеб ад вільгаці абмяк.

2. Стаць больш мяккім, спагадлівым, лагодным пад уплывам чаго-н. (разм.).

Крыклівая жанчына неяк абмякла і заплакала.

|| незак. абмяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

агарадзі́ць, -раджу́, -ро́дзіш, -ро́дзіць; -ро́джаны; зак.

1. што. Тое, што і абгарадзіць.

2. перан., каго-што. Засцерагчы, абараніць ад каго-, чаго-н.

А. чалавецтва ад вайны.

|| незак. агаро́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. агарадзі́цца, -раджу́ся, -ро́дзішся, -ро́дзіцца; незак. агаро́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. агаро́джванне, -я, н.