1. (тэзіс) Satz m -s, Sätze; Léitsatz m; Thése f -, -n;
навуко́вае палажэ́нне Léhrsatz m, Thése f;
метады́чныя палажэ́нні methódische Grúndlagen;
2. (статутаі пад.) Verórdnung f -, -n, Órdnung f, Bestímmung f -, -n;
палажэ́нне аб вы́барах Wáhlordnung f;
агу́льныя палажэ́нні Bestímmungen pl
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
со́нцан. Sónne f -, -n;
арыентава́цца па со́нцы sich nach der Sónne ríchten;
на со́нцы (пад яго промнямі) in der Sónne;
грэ́цца на со́нцы sich sónnen;
◊
загля́не со́нца і ў на́ша вако́нца≅ auch únser Wéizen wird éinmal blühen; auch wir wérden es éinmal bésser háben
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
шчо́ўкаць
1. (чым-н. mit D) schnálzen vi (языком); kláppern vi (зубамі); knípsen vi, schníppen vi (пальцамі); knállen vi (пугай);
2. (празамокі г. д.) schnáppen vi, éinschnappen vi (s);
3. (арэхі пад.) knácken vt;
4. (прасалаўя) schlágen*vi; flöten vi
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
заня́ты
1. (захоплены) éingenommen, besétzt;
2. (несвабодны) besétzt, belégt;
ме́сца ўжо заня́та der Platz ist beréits besétzt;
3. (працайі пад.) beschäftigt, tätig;
я ве́льмі заня́ты ich bin sehr beschäftigt;
ён ве́льмі заня́ты гэ́тай спра́вай er ist davón zu sehr in Ánspruch genómmen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Астанаві́цца ’спыніцца’ (Яруш.), рус.остановиться. Ужыта, відаць, пад рускім уплывам, але наяўнасць слоў станавіць ’ставіць’, станавіцца (БРС) дапускае, што бел.астанавіцца паралельнае ўтварэнне з прэфіксам а‑ ад згаданага дзеяслова. Астаноўка (Яруш.) хутчэй за ўсё з рус.остановка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Блот ’валацуга’ (Яўс.). Параўн. блатаваць ’валацужнічаць’, блатны ’валацужны’ (Яўс.). Блот — гіперкарэктнае ўтварэнне ад блатаваць ці блатны. Пад націскам аднаўляецца неэтымалагічнае о (параўн. знайсці — знойдзем; параўн. яшчэ: барса́ць < борса́ть, *бърс‑, але з новым націскам бэ́рсаць, дзе неэтымалагічнае э).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ву́зы ’цесныя сувязі; тое, што звязвае, аб’ядноўвае (вузы братэрства і пад.)’ (БРС, КТС). Кніжнае запазычанне з рус., дзе са ст.-рус.оуза, ст.-слав.ѫза, вѫза (Крукоўскі, Уплыў, 29), параўн., аднак, яшчэ ў Зізанія оузы, ланцꙋхи, вѧзане.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дубальто́вы ’падвойны’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Бяльк., Сл. паўн.-зах.). Запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск.dubeltowy ’падвойны’ (а гэта, паводле Брукнера, 101, з ням.dupel ’тс’; хутчэй, аднак, з ням.doppelt ’тс’; падрабязней гл. падду́бальт).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Думаўё ’дамавіна’ (Касп., Сл. паўн.-зах.). З *domovьje; параўн. слав.*domovina, *domovišče ’жыллё’ (гл. у Трубачова, Эт. сл., 5, 70–71), якія ўжываюцца і ў значэнні ’дамавіна’. Гл. яшчэ Фасмер, 1, 528 (паддомови́на, домови́ще). Эўфемістычная назва.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ка́псля ’капсуль у бутэльцы’ (Яруш.), малар.капсыль, капсуль ’жалезная пракладка паміж колам і загваздкай’ (Нар. словатв.). З польск.kapsla ’тс’, якое з ням.Kapsel ’футарал, зложніца, кажух, капсула’. Форма на -уль, магчыма, аформілася пад уплывам рус. мовы.