эмульгава́нне, ‑я, н.

Спец.

1. Утварэнне эмульсіі (у 1 знач.).

2. Нанясенне эмульсіі на якую‑н. паверхню для засцярогі яе ад пашкоджання.

[Ад лац. emulgere — даіць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эмфізе́ма, ‑ы, ж.

Спец.

1. Збіранне паветра ў якіх‑н. органах, тканках арганізма. Падскурная эмфізема.

2. Хваравітае павелічэнне аб’ёму лёгкіх. Эмфізема лёгкіх.

[Грэч. emphýsēma — уздуцце.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

этыяло́гія, ‑і, ж.

Спец.

1. Вучэнне аб прычынах і ўмовах узнікнення хвароб.

2. Прычыны, умовы ўзнікнення той ці іншай хваробы. Этыялогія інфекцый.

[Ад грэч. aitía — прычына і lógos — вучэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ю́бка, ‑і, ДМ юбцы; Р мн. юбак; ж.

Спец. Бакавыя сценкі (ці ніжняя частка іх) якога‑н. цыліндрычнага вырабу. Юбка поршня.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нейтра́льны, -ая, -ае.

1. Які захоўвае нейтралітэт у адносінах да дзяржаў, што ваююць.

Нейтральная краіна.

2. перан. Які не становіцца на чый-н. бок (у палітычнай барацьбе, спрэчках і пад.).

Заняць нейтральную пазіцыю.

3. Які не дае ні шчолачнай, ні кіслай рэакцыі (спец.).

Н. раствор.

4. Які не нясе ні адмоўнага, ні дадатнага зараду (спец.).

Нейтрон з’яўляецца нейтральнай, незараджанай часціцай.

Нейтральная зона (паласа), нейтральныя воды — такія, на якіх, згодна з пагадненнем, не павінны весціся ваенныя дзеянні, размяшчацца ваенныя сілы.

|| наз. нейтра́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

прыпусці́ць, -ушчу́, -у́сціш, -у́сціць; -у́шчаны; зак.

1. каго (што) і да каго. Дапусціць да злучкі, да ссання малака (спец.).

П. жарабка.

П. цяля да каровы.

2. што і чаго. Выпусціць затрыманае.

Карова малака не прыпусціла.

3. Пабегчы хутчэй (разм.).

П. наўздагон.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачаць ісці з большай сілай (разм.).

Дождж прыпусціў.

5. што. Зрабіць шырэйшым, даўжэйшым (спец.).

П. сукенку ў падоле.

|| незак. прыпуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. пры́пуск, -а, м. (да 1 і 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

све́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Палачка з тлушчавага рэчыва з кнотам усярэдзіне, якая служыць для асвятлення і іншых мэт.

Стэарынавая с.

Паставіць свечку ў царкве.

Запаліць свечку з водарам ядміну.

Сувенірная с.

2. Прыстасаванне для запальвання чаго-н. (спец.).

Запальныя свечкі рухавіка (у рухавіках унутранага згарання).

3. Медыцынскі прэпарат у выглядзе невялікай капсулы.

4. Прамы ўзлёт, круты пад’ём уверх (спец.).

5. Плямка тлушчу ў варыве.

С. ў супе.

|| прым. све́чачны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

страла́, -ы́, мн. стрэ́лы і (з ліч. 2, 3, 4) стралы́, стрэл, ж.

1. Тонкі прут з завостраным канцом або вострым наканечнікам для стральбы з лука.

2. Рухомая частка пад’ёмнага крана, а таксама спецыяльнага прыстасавання для пад’ёму грузаў (спец.).

Экскаватарная с.

3. Назвы розных вузкіх і доўгіх дэталей і частак у механізмах, прыладах (спец.).

4. у знач. прысл. страло́й (-о́ю):

1) вельмі хутка, імкліва.

Стралой памчацца на вуліцу.

2) прама.

Стралой бяжыць дарога.

|| прым. стралавы́, -а́я, -о́е (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

член, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Асоба (а таксама краіна, арганізацыя), якая ўваходзіць у склад якога-н. саюза, аб’яднання, групы, таварыства.

Правадзейны ч.

Нацыянальнай акадэміі навук.

Ч.

Арганізацыі Аб’яднаных Нацый.

2. Адна з састаўных частак якога-н. цэлага.

Ч. прапорцыі (спец.). Ч. сказа.

3. Частка цела чалавека або жывёлы (часцей пра канечнасці).

4. Тое, што і артыкль (спец.).

Азначальны ч. (напр., у нямецкай мове — der, die, das).

|| прым. чле́нскі, -ая, -ае (да 1 знач.) і чле́нны, -ая, -ае (да 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

штампава́ць, -пу́ю, -пу́еш, -пу́е; -пу́й; -пава́ны; незак., што.

1. Вырабляць формы штампа (у 1 знач.).

Ш. дэталі.

2. Ставіць на што-н. штампы (у 2 знач.).

3. перан. Рабіць што-н. хутка, фармальна, па старых гатовых узорах.

Ш. дырэктывы.

|| зак. адштампава́ць, -пу́ю, -пу́еш, -пу́е; -пу́й; -пава́ны (да 1 знач.; спец.).

|| наз. штампава́нне, -я, н. і штампо́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.

|| прым. штампо́вачны, -ая, -ае (да 1 знач.) і штампава́льны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

Штамповачная вытворчасць.

Штамповачны цэх.

Штампавальны станок.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)