Verbum

дзе́яч, -а, мн. -ы, -аў, м.

Чалавек, які праявіў сябе ў якой-н. грамадскай дзейнасці.

Дзяржаўны д.

Дзеячы культуры.

Заслужаны д. навукі (ганаровае званне).

|| ж. дзяя́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

дзёгаць, -гцю, м.

Цёмны смалісты вадкі прадукт, які атрымліваецца шляхам сухой перагонкі дрэва, торфу або каменнага вугалю.

Змазаць боты дзёгцем.

◊

Лыжка дзёгцю ў бочцы мёду — пра што-н. малое, здольнае атруціць, сапсаваць вялікае.

|| прым. дзёгцевы, -ая, -ае і дзягця́рны, -ая, -ае.

дзённік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Запісы аб бягучых справах, падзеях, у якіх удзельнічаў ці быў іх сведкам сам аўтар.

Д. экспедыцыі.

2. Кніга або сшытак з такімі запісамі.

3. Спецыяльны сшытак для запісу зададзеных урокаў і адзнак аб паспяховасці і паводзінах вучняў.

|| прым. дзённікавы, -ая, -ае.

дзённы, -ая, -ае.

1. гл. дзень.

2. Які вырабляецца на працягу аднаго дня; які атрымліваецца за адзін дзень.

Дзённая выпрацоўка.

Дзённая зарплата.

дзёран, -рну, м.

Верхні слой глебы, густа пераплецены карэннем раслін, а таксама выразаныя пласты з гэтага слоя, якімі ўмацоўваюць адхоны, абкладаюць клумбы і інш.

Клумбы абкладзены зялёным дзёрнам.

|| прым. дзярно́вы, -ая, -ае.

дзёрзкі, -ая, -ае.

Непачцівы, грубы, нахабна-задзірлівы.

Д. адказ.

Дзёрзка (прысл.) паводзіць сябе.

|| наз. дзёрзкасць, -і, ж.

дзёрты, -ая, -ае.

Здробнены на тарцы.

Аладкі з дзёртай бульбы.

дзёру, у знач. вык. (разм.).

Тое, што і драла.

Яму што, схапіў ды д.

дзі́ва, -а, мн. -ы, -аў, н.

Тое, што выклікае здзіўленне, цуд.

Сапраўднае д.

Што за д.? Вось гэта дык д.!

◊

Дзіва дзіўнае (разм.) — вялікае дзіва.

Дзіву давацца (разм.) — моцна здзіўляцца.

На дзіва (разм.) — надта добра (удацца, выйсці, атрымацца).

дзіва́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Чалавек з незвычайнымі схільнасцямі, звычкамі, поглядамі; арыгінал.

Вунь чаго натварыў гэты д.

|| ж. дзіва́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.