чапуры́стасць, ‑і, ж.
Разм. Уласцівасць чапурыстага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шы́бкасць, ‑і, ж.
Абл. Уласцівасць шыбкага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ве́тлівы ’ласкавы, далікатны, прыветлівы’ (БРС, КТС, Бяльк.), сюды ж вытворныя: ветліва (БРС, Гарэц., Яруш., КТС, Бяльк.), ветлівасць ’уласцівасць ветлівага чалавека’ (БРС, Гарэц., Яруш., КТС), укр. вітли́вий, паўд.-рус. ве́тливий ’прыветлівы, ласкавы; развязны, гаваркі’. У іншых слав. мовах не адзначаецца. Усходнеславянскае ўтварэнне ад ветлы (< větъ‑lъ) і суф. ‑ivъ, хаця ўжо ў ст.-слав. мове гэты суфікс успрымаецца, як ‑livъ (Сялішчаў, Старосл. яз., 2, 81).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прачну́цца ’перастаць спаць, прабудзіцца’, ’стаць актыўным, выйсці са стану застою, спакою’, ’з’явіцца, выявіцца (пра пачуцці, уласцівасць, якасць)’, дыял. варыянты прочкну́цца, прочихну́цца, прочхну́цца (Нас., Дзмітр.) з устаўным ‑х‑ (‑к‑). Рус. дыял. прочну́ться ’прабудзіцца; ачнуцца’, укр. прочну́тися ’тс’. Гл. ачнуцца, ачхнацца; форма прошнулася (гом., Рам.), на думку Карскага (1, 360), у выніку замены ‑с‑ на ‑ш‑; малаверагодна, хутчэй з ‑чн‑, параўн. рушні́к < ручні́к, сма́шны < сма́чны і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
атрыбу́т
(лац. attributum = уласцівасць, прыналежнасць)
1) неад’емная, пастаянная прымета, прыналежнасць чаго-н. (напр. атрыбуты ўлады, атрыбуты паляўнічага);
2) філас. неабходная, неад’емная ўласцівасць аб’екта (напр. рух — а. матэрыі).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
дыхраі́зм
(ад гр. dichroos = двухколерны)
двухколернасць, уласцівасць некаторых крышталёў выяўляць розную афарбоўку ў залежнасці ад таго, у якім напрамку іх разглядаць; разнавіднасць плеахраізму.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
засо́ленасць, ‑і, ж.
Уласцівасць засоленага. Засоленасць глебы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
захапля́льнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць захапляльнага. Захапляльнасць сюжэта.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зві́лістасць, ‑і, ж.
Уласцівасць звілістага. Звілістасць рэчышча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зву́жанасць, ‑і, ж.
Уласцівасць звужанага. Звужанасць тэматыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)