Verbum

дзы́нкаць і дзі́нькаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Утвараць высокія звінючыя гукі (пра шкло, метал, насякомых і пад.). Рыдлёўка глуха совалася ў зямлю, шоргалася, дзынкала аб каменне. Бядуля. Гулі і дзынкалі пчолы ў густым вецці прысад і ў пышных кветніках. Грахоўскі. На высокай лясной жоўтай мятліцы пад сонцам дзінькаюць мухі, трымціць павуціна. Пташнікаў.

захліпа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да захліпнуцца.

2. Сутаргава задыхацца пры моцным смеху, плачы, хуткай гаворцы і пад. Аксана захліпалася ад нястрымнага рогату. Пянкрат. — Нявестачка, родненькая мая.. Як я рады, — аж захліпаецца словамі бацька і цалуе.. Іру. Сабаленка. // перан. Утвараць частыя пералівістыя гукі; залівацца, захлёбвацца. На вечарынцы захліпаўся гармонік. Асіпенка.

сі́плы, ‑ая, ‑ае.

Прыглушана-хрыплы, з лёгкім сіпеннем і прысвістваннем (пра голас, гукі чаго‑н.). Праводзячы нас, Эдуард Людвігавіч сіплым голасам сказаў на развітанне: — Хворы я, стары! Хведаровіч. Канцы яе [вароны] крыл[аў] свіціліся, як канцы сцёртага веніка, і пры ўзмахах іх даносіўся сіплы свіст паветра. Карпюк. Нізкі, сіплы гудок цеплавоза скалануў паветра. Радкевіч.

та́хканне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. тахкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. «Трэба заснуць і мне», — шапнуў [Алесь] у душы, без слоў, палажыўшы на грудзях далоні. Пад імі спакваля адчулася цяпло і маладое, упартае тахканне сэрца. Брыль. Пад тахканне вагонных колаў .. [Стэфа] задрамала і абудзілася, калі поезд падыходзіў да незнаёмага прыстапцыйнага будынка. Савіцкі.

фальшы́віць, ‑шыўлю, ‑шывіш, ‑шывіць; незак.

1. Паводзіць сябе фальшыва, няшчыра, крывадушнічаць. І яшчэ адно пачуццё нараджаецца са скупых запытанняў Васіля — гэта пагарда да кулака, які выкручваецца і фальшывіць. Кучар.

2. Утвараць фальшывыя гукі. Смешна адставіўшы руку са смычком, [Валерый] аднастайна цягнуў адну і тую ж ноту. «Аднак жа ён страшэнна фальшывіць», — здзівіўся юнак. Даніленка.

чы́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Утвараць кароткія, рытмічныя гукі, якія перыядычна паўтараюцца (звычайна пра механізмы). На руцэ Міхася чыкаў мой гадзіннік. Савіцкі.

2. што і без дап. Разм. Хутка, з рэзкім, кароткім гукам рэзаць, сячы і пад. «Чы-чы-чы, чы-чы-чы!» — лёгка, з тугім картавым трэскам чыкае.. [Зінін] быстры нож. Кудравец.

чых ​¹, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. чхаць — чхнуць; а таксама гукі гэтага дзеяння. Раптам чых Напаў на тыпа, ў носе свідраванне Такое пачалося!.. — Вось грахі! Корбан. На кожны чых не наздароўкаешся. Прымаўка.

чых ​², выкл.

Ужываецца гукапераймальна для перадачы рэзкага адрывістага гуку пры чханні. У цішыні пачулася гучнае: «Чых!»

ю, нескл., н.

Трыццаць першая літара беларускага алфавіта, якая абазначае: а) пасля зычных — галосны гук «у» і мяккасць папярэдняга зычнага, напрыклад: «людзі — льудзі», «сюжэт — сьужэт»; б) пасля галосных, «ў», раздзяляльнага мяккага знака, апострафа і ў пачатку слова — два гукі: «й» і «у», напрыклад: «спяшаюся — спяшайуся», «саўю — саўйу», «лью — льйу», «праб’ю — прабйу», «юнак — йунак».