убива́ть несов.
1. (умерщвлять) забіва́ць;
2. перен. (уничтожать) ні́шчыць, знішча́ць;
3. перен. (глубоко огорчать, приводить в отчаяние) прыбіва́ць, прыгнята́ць, прыво́дзіць у ро́спач; (ошеломлять) ашаламля́ць;
4. перен. (тратить на что-л.) разг. тра́ціць; (издерживать — ещё) расхо́даваць, выдатко́ўваць; (о времени) марнава́ць;
5. (уплотнять, утрамбовывать) разг. убіва́ць, утрамбо́ўваць;
6. (покрывать) карт., разг. біць; см. уби́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
чеса́ться
1. (чесать себе волосы) разг. часа́цца;
2. (чесать себе какую-л. часть тела) чу́хацца;
соба́ка че́шется саба́ка чу́хаецца;
3. (зудеть) свярбе́ць;
спина́ че́шется спі́на свярбі́ць, пле́чы свярбя́ць;
4. страд. часа́цца; чу́хацца; см. чеса́ть 1, 2;
◊
че́шутся ру́ки ру́кі свярбя́ць;
язы́к че́шется язы́к свярбі́ць;
чеса́ть языки́ языкі́ аб зу́бы біць; зво́ды зво́дзіць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
beetle
I [ˈbi:təl]
1.
n.
жук -а́ m.; хрушч -а́ m.
Colorado beetle — каляра́дзкі жук (у бу́льбе)
2.
v.i., informal
ху́тка ру́хацца, бе́гаць дро́бным кро́кам
II [ˈbi:təl]
1.
n.
1) Tech. ба́ба f. (для забіва́ньня па́ляў), капёр -ра́, ка́пар -а m. (машы́на)
2) таўка́ч -а́ m., таўка́чык -а m.
3) машы́на для ўбіва́ньня палатна́ й парка́лю
2.
v.t.
трамбава́ць, біць (каме́ньне)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
shock
I [ʃɑ:k]
1.
n.
1) уда́р -у m., штуршо́к -ка́ m., гвалто́ўнае страсе́ньне
earthquake shocks — штуршкі́ землятру́су
2) цяжкі́ (мара́льны) уда́р
3) (нэрво́вы) шок, узрушэ́ньне n.
2.
v.t.
1) гвалто́ўна ўда́рыць
2) ашаламля́ць; ура́жваць; абура́ць
3) бі́ць электрашо́кам
3.
v.i.
сутыка́цца, сту́кацца зь вялі́кай сі́лай
•
- shock therapy
II [ʃɑ:k]
n.
ку́чма f.
III [ʃɑ:k]
n.
капа́ f., мэ́ндлік -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
змо́ўкнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. змоўк, ‑ла; зак.
1. Перастаць раздавацца, сціхнуць (пра гукі). Песня змоўкла. □ Змоўкла музыка ў гарадскім парку. Хадкевіч. Гоман працы змоўк у полі, Сціхлі гукі за ракой. Гілевіч.
2. Перастаць гаварыць, крычаць, пець і пад.; замоўкнуць, заціхнуць. Мікіта Мінавіч на хвіліну змоўк і зноў абвёў усіх спакойным поглядам. Кулакоўскі. Недзе далёка зноў закукавала зязюля і адразу змоўкла. В. Вольскі. / Пра музычны інструмент, радыё, тэлефон і пад. Ужо і радыё змоўкла, але сама [Маша] ніяк не магла заснуць. Гроднеў. // Спыніць стральбу (пра агнястрэльную зброю). Кулямёт змоўк. □ Самаходка тым часам змоўкла, затое ротныя мінамёты пачалі біць раз-поразу. Кулакоўскі. // Перастаць напаўняцца гукамі, гоманам і пад. Неяк нечакана змоўкла вёска, не чуваць было ні галасоў, ні шуму машын. Шамякін. Не інакш, як перад наступленнем Змоўкла франтавая паласа. Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ва́біць, ‑блю, ‑біш, ‑біць; незак., каго.
1. Захапляючы, зачароўваючы сваім выглядам, прыцягваць да сябе. [Лабановіча] наогул захапляла і вабіла жыццё з прынаднымі малюнкамі і таемнымі чарамі. Колас. Я Чорнае мора зялёным назваў бы, калі ўтаймуецца бура і шторм. Сюды мяне змалку і клікаў і вабіў бязмежны, жывы і нястрымны прастор. Грахоўскі. / у безас. ужыв. Хоць не было спякоты, але так і вабіла пад засень дрэў. Шахавец. // Выклікаць цікавасць да сябе, прыхільнасць, сімпатыю. Шырокая барада [Тодара].., яго манера гаварыць проста, зразумела і ясна, — усё гэта вабіла да яго. Нікановіч. Даша належала да ліку тых жанчын, хараство якіх не кідаецца рэзка ў вочы, а вабіць, захапляе, грэе. Васілевіч.
2. Падзываць птушак або звяроў, падрабляючы іх голас. [Піліпоўскі] жартаваў, высвістваў маршы, вабіў свістам з прыдарожных хмызнякоў птушак. Чорны. Там у таямнічыя Ночы ля дубоў Нашы паляўнічыя Вабілі ваўкоў. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бараба́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак.
1. Біць у барабан (бубен), іграць на барабане (у 1 знач.). Вову крыкнула Рая: — Бубен на, барабань!.. Ды ўсё роўна іграе Штосьці сумна баян. Смагаровіч.
2. Разм. Часта і дробна стукаць па чым‑н. І вось, нібы сярэбраны гарох, Дождж барабаніць па вагонным даху. Бураўкін. Дзяжурны барабаніў у павешаную бляху. Чарот. Толькі паслухалі [падпольшчыкі] зводку, як нехта пачаў барабаніць у дзверы. Новікаў. // Бразгаць ад холаду, ветру. Ад ветру барабанілі шыбы. □ Ва ўсім целе .. [Панасюк] адчуваў холад. Сціснуў зубы, каб не барабанілі. Бядуля. // перан.; што і без дап. Гучна, без майстэрства, невыразна гаварыць, чытаць, іграць на якім‑н. інструменце. За кулісамі хтосьці барабаніў польку на раялі. □ Адзін з артыстаў, стоячы на калідоры, барабаніў вершы. Гартны. — Ты, Іван, сёння барабаніш і барабаніш, дай жа чалавеку сказаць, — перапыніла яго Мар’я Андрэеўна. Хадановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карма́н м., в разн. знач. кішэ́нь, -ні ж.;
◊
наби́ть карма́н напха́ць кішэ́нь;
держи́ карма́н ши́ре падстаўля́й кішэ́нь;
не лезть за сло́вом в карма́н не ле́зці па сло́ва ў кішэ́нь;
э́то ему́ не по карма́ну гэ́та яму́ не па кішэ́ні;
бить по карма́ну біць па кішэ́ні;
то́лстый карма́н то́ўстая кішэ́нь;
то́щий (пусто́й) карма́н паро́жняя (бе́дная) кішэ́нь;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Лэпаць 1 ’мацаць рукамі, шукаючы што-небудзь упоцемку’, ’мацаць рукамі’ (бялын., Янк. Мат.; Бір. Дзярж., ТСБМ, ТС, Шат., Нар. Гом.), ’лапаць, хапаць рукамі’ (слаўг., Нар. словатв.), ’цягаць, красці’ (кругл., Мат. Маг.). Да лэп 1 (гл.).
Лэпаць 2 ’шавяліць губамі’ (Жд. 1), ’ляпаць (рукою па лбе)’ (Нас.), ’пляскаць, шлёпаць, біць чым-небудзь’ (слаўг., Нар. словатв.; Шат.; чэрв., Сл. ПЗБ), лэпнуць ’пляснуць, раптоўна ўпасці’ (іўеў., шальч., лаг., Сл. ПЗБ), ’стукнуць, ляснуць, ляпнуць’ (Нас.; бялын., Янк. Мат.), ’злёгку ўдарыць’ (КЭС, лаг.). Да лэп 2. Грынавяцкене і інш. (Liet. term., 182) у якасці літ. адпаведніка прыводзяць дзеяслоў lèptelėti ’ляпнуць, бухнуць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ля́скаць ’утвараць ляск, прарэзлівы стук’, ’пляскаць у далоні’ (ТСБМ, Шат., Касп., КЭС, лаг.), ’трашчаць, праводзячы кіем па радзе калоў’ (Гарэц.), ’біць, удараць чым-небудзь плоскім’ (Сцяшк., Шат.), ’стукаць’ (ТС), ’прыбіваць нітку пры тканні’, ’крычаць прарэзліва’ (Ян.), ’клекатаць (пра бусла)’ (докш., Сл. ПЗБ), ля́снуць ’выцяць, агрэць’, ’згінуць’, ’знікнуць, прапасці’, ’пабегчы’, ’выпіць’ (ТСБМ, Бяльк., Юрч., Сцяшк., Сл. ПЗБ; ТС; КЭС, лаг.; рагач., Мат. Гом.), лясонуць ’моцна ляснуць’ (ТС), ля́снуцца ’упасці і моцна ўдарыцца’ (ТСБМ, Растарг., Мат. Гом., ТС), пін. ляску́чы ’звонкі, гучны’ (Нар. лекс.). Укр. ля́скати, рус. ля́скать ’тс’; ст.-рус. ляскати ’ляскаць зубамі’, ’чаўкаць’. Прасл. leskati (гл. Трубачоў, Эт. сл., 14, 135–136).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)