узды́біцца, ‑біцца; зак.
1. Стаць, узняцца на дыбкі. [Стась] выцяў варанога пад бакі. Жарабец уздыбіўся і памчаў. Грамовіч. Выскаліўшы пеністыя храпы, уздыбіліся коні. Лынькоў. // перан. Развар’явацца. — Я Алесю пра наша каханне расказаў, дык ён аж уздыбіўся, — каб змяніць гутарку, схлусіў Кастусь. Ваданосаў.
2. Падняцца ўгору, падняцца дыбам. Лёд на рацэ ўздыбіўся і пачарнеў, падточаны маладымі водамі з палёў і лугоў. Краўчанка. Вагоны з лязгатам уздыбіліся і паляцелі адзін за адным пад адхон. Няхай. Зрэдку пасівелыя валасы пана Даўнаровіча крыху ўздыбіліся, твар раптам нейк схуднеў. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улі́к, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. улічыць.
2. Рэгістрацыя асоб, прадметаў і пад. з занясеннем іх у спісы, картатэку (звычайна ў выразах: стаць на ўлік, узяць на ўлік, зняцца з уліку, зняць з уліку, брацца на ўлік і пад.). Прыйшоўшы са школы, [Ніна] да позняга вечара сядзела над кнігамі ўліку. Гроднеў. У райкоме, калі .. [Сяргей] браўся на ўлік, яму прапанавалі пасаду галоўнага агранома райземаддзела. Шахавец. Самалётамі спяшаліся прадстаўнікі ведамстваў, каб знайсці і ўзяць на ўлік маёмасць, якая ўцалела і належала ведамствам да вайны. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фу́ра, ‑ы, ж.
1. Вялікія калёсы для перавозу грузаў, паклажы. Дзёмін вынес на двор мінамёт, паклаў на параконную фуру, на якой стаялі скрынкі з мінамі. Кудравец. След вёў на бліжэйшую леснічоўку і заканчваўся пад нагружанай сухім ламаччам фурай стражніка. Паслядовіч.
2. Крытая павозка. Вялізныя санітарныя фуры стаялі ў строгім парадку. Асіпенка. За апошняй цыганскай фурай валюхае на жалезным ланцугу злінялы, з бурай поўсцю мядзведзь. Навуменка.
3. Крыты кузаў на калёсах, машыне і пад. [Мятліцкі] прыцягнуў аднекуль каламажку, з фураю наверсе, але лёгкую ў хадзе, на гумавых колах. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цвы́ркаць, ‑ае; незак.
1. Утвараць рэзкія адрывістыя гукі (пра цвыркуноў, конікаў і некаторых птушак). На розныя галасы недзе ў лістоце цвыркаюць птушкі. Скрыган. У жыце цвыркалі конікі. Новікаў. // Утвараць падобныя гукі (пра інструменты). Шоргалі звонкія пілы, гахалі і чохкалі сякеры, цвыркалі скоблі. Машара. // Імгненна прапускаць сліну праз зубы. Чакаючы, сядзеў [Пятрок] увесь час на лавачцы, курыў крадком з рукава ды цвыркаў слінай цераз зубы. Паўлаў.
2. Ліцца струменьчыкамі. Пад гарачымі промнямі сонца снег хутка раставаў, і ў нас пад нагамі хлюпала і цвыркала тонкімі струменьчыкамі вада. Рунец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бот I м. сапо́г;
скураны́я бо́ты — ко́жаные сапоги́;
тава́р на бо́ты — сапо́жный това́р;
◊ быць пад бо́там — быть под сапого́м;
дурны́, як б. — глуп, как бара́н;
бо́ты ка́шы про́сяць — сапоги́ ка́ши про́сят;
два бо́ты па́ра — погов. два сапога́ па́ра;
шаве́ц без ~таў — погов. сапо́жник без сапо́г
бот II м., мор. бот
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
папа́сціся сов.
1. (оказаться пойманным) попа́сться;
2. попа́сться; встре́титься;
па даро́зе мне ніхто́ не папа́ўся — по пути́ мне никто́ не попа́лся (не встре́тился);
3. доста́ться;
◊ п. на язы́к — попа́сться на язы́к;
п. на во́чы — попа́сться на глаза́;
п. пад руку́ — попа́сться (подверну́ться) по́д руку;
п. на ву́ду (ву́дачку) — попа́сться на у́дочку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ро́зны
1. (неодинаковый) ра́зный;
~ныя ко́леры — ра́зные цвета́;
2. ра́зный, вся́кий, вся́ческий, разли́чный;
3. непа́рный, разро́зненный;
4. (разобщённый) разде́льный;
◊ апыну́цца на ро́зных берага́х — очути́ться на ра́зных берега́х;
гавары́ць на ро́зных мо́вах — говори́ть на ра́зных языка́х;
на ро́зныя (на ўсе) лады́ — на ра́зные (на все) лады́;
пад ро́знымі со́усамі — под ра́зными со́усами
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ве́ер, ‑а, м.
1. Ручное прыстасаванне ў выглядзе складнога наўкруга, якім абмахваюцца ў духату.
2. у знач. прысл. ве́ерам. Паўкругам. Свежыя кучаравыя дымы плылі з комінаў, плылі проста і шырокім веерам расплываліся пад ціхім асеннім небам. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
віншава́ць, ‑шую, ‑шуеш, ‑шуе; незак., каго.
Вітаць, славіць каго‑н. з выпадку радаснай падзеі, знамянальнай даты і пад. Віншаваць са святам. Віншаваць з перамогай. □ — Віншуем вас, Ахрэм Іванавіч, з днём нараджэння, — працягнуў яму руку калгасны брыгадзір. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вуглавы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае форму вугла, сагнуты пад вуглом. Вуглавое злучэнне. Вуглавое жалеза.
2. Які стаіць на вуглу, на перакрыжаванні вуліц. Вуглавы дом.
3. Спец. Які мае адносіны да вымярэння вуглоў. Вуглавы градус. Вуглавое адхіленне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)