Verbum

ме́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; незак.

1. Намервацца ажыццявіць якое-н. дзеянне.

М. ўцякаць.

М. стрэльнуць.

2. Імкнуцца заняць якую-н. пасаду (разм.).

М. ў начальнікі.

ме́са, -ы, мн. -ы, мес, ж.

1. У каталіцкай царкве: літургія.

Скончылася м.

2. Музычны харавы твор на тэкст гэтага набажэнства звычайна ў суправаджэнні аргана ці аркестра.

М. кампазітара Ліста.

месі́я, -і, м. (кніжн.).

Пасланец Бога, які павінен прыйсці на зямлю і выратаваць чалавечы род ад зла і пакут.

|| прым. месія́нскі, -ая, -ае.

ме́сніцтва, -а, н.

1. У сярэдневяковай Русі: парадак размеркавання дзяржаўных пасад у залежнасці ад знатнасці роду і ступені важнасці пасад продкаў.

2. Абарона толькі сваіх інтарэсаў на шкоду агульнай справе.

Праяўляць м.

|| прым. ме́сніцкі, -ая, -ае.

ме́сны,

У выразе: месны склон — склон, які адказвае на пытанні аб кім? аб чым?

местачко́вы гл. мястэчка.

ме́сца, -а, мн. -ы, -аў, н.

1. Прастора, якая занята або можа быць занята кім-, чым-н., дзе што-н. адбываецца або размяшчаецца.

Перасоўваць з месца на месца.

Рабочае м.

Ні з месца!(не рухацца!).

2. Участак на зямной паверхні, мясцовасць.

Маляўнічае м.

3. перан. Становішча, якое займае хто-н. (у спорце, грамадскім жыцці, навуцы і пад.).

Заняць першае м. ў спаборніцтве.

4. Служба, работа, пасада.

Вакантнае м.

5. Урывак, частка літаратурнага, мастацкага або музычнага твора.

Самае цікавае м. ў рамане.

6. Адзін прадмет багажу (спец.).

Здаць у багаж тры месцы.

◊

Балючае месца — пра тое, што ўвесь час хвалюе, мучыць.

Да месца — якраз калі трэба, дарэчы.

Душа не на месцы — пра адчуванне трывогі, непакою.

На месцы — там, дзе што-н. адбылося ці будзе адбывацца.

Не знаходзіць (сабе) месца — быць у стане крайняй трывогі.

Паставіць каго-н. на сваё месца — збіць пыху з каго-н., зрабіць рэзкую заўвагу каму-н. пра нясціплыя паводзіны.

Пустое месца (разм., неадабр.) — пра чалавека, ад якога няма ніякага толку.

Таптацца на месцы (разм., неадабр.) — не рухацца наперад.

Цёплае месца (разм.) — аб даходнай службе.

|| памянш. ме́сцейка, -а, н. (да 1 і 2 знач.).

месца...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які мае адносіны да месца (у 1 знач.), напр.: месцажыхарства, месцазнаходжанне, месцапражыванне, месцаразмяшчэнне.

месцажыха́рства, -а, н.

Месца, дзе хто-н. пастаянна жыве.

месцазнахо́джанне, -я, н.

Месца, дзе хто-н. знаходзіцца.