расці́ несов., в разн. знач. расти́;
◊ як на дражджа́х р. — как на дрожжа́х расти́;
хоць трава́ не р. — хоть трава́ не расти́;
р. на лес гле́дзячы — расти́ на лес гля́дя;
р. як грыбы́ пасля́ дажджу́ — расти́ как грибы́ по́сле дождя́;
у ро́це расце́ — во рту растёт;
вялі́кі р. — расти́ здоро́в
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
хвала́ ж.
1. хвала́;
2. в знач. сказ. сла́ва, хвала́;
х. вам, адва́жныя геро́і! — сла́ва вам, отва́жные геро́и!;
х. і паша́на — хвала́ и честь;
◊ адна́ х. — одна́ сла́ва;
пець хвалу́ — петь дифира́мбы;
х. бо́гу — сла́ва бо́гу;
адзі́н хоць з’еш вала́, дык адна́ х. — посл. оди́н хоть съешь вола́, так одна́ сла́ва
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
пашко́дзіць, ‑шкоджу, ‑шкодзіш, ‑шкодзіць; зак.
1. каму-чаму. Зрабіць шкоду. З-за сваёй радасці за дачку яны [бацькі] не хацелі заўважаць ні яе дробных капрызаў, ні тых рысаў характару, якія ў далейшым маглі пашкодзіць ёй у жыцці. Хадкевіч. Паклёпніцкі фельетон, які з’явіўся ў газеце, не толькі не пашкодзіў Лемяшэвічу, але яшчэ вышэй узняў яго аўтарытэт. Кучар. / у безас. ужыв. — Табе, маці, адпачыць бы перад вечарам не пашкодзіла... — сказаў Міхал. Карпаў.
2. што. Зрабіць няспраўным, сапсаваць. Выбух пашкодзіў два іншыя «юнкерсы». Шамякін. / у безас. ужыв. Нават радыё перастала гаварыць — дзесьці пашкодзіла сець. Гроднеў. // безас. каго-што. Параніць; панесці шкоду здароўю. Рана была не вельмі сур’ёзная — пашкодзіла трохі левую руку, — так што ў шпіталі прыйшлося паляжаць нядоўга. Шахавец. «А як жа вы самі? — пачала непакоіцца жанчына. — Вас хоць нічога, не пашкодзіла?» Кулакоўскі.
3. Перашкодзіць. — Лепшага месца я і не чакаў: ціхае, глухое. Нішто не пашкодзіць весці працу, — прамовіў Лабановіч. Колас. Хоць і прыйшоў Пеця ў школу з вялікім спазненнем, гэта ўсё ж не пашкодзіла яму хутка выбіцца ў першыя вучні. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ра́зам, прысл.
1. Сумесна, у сукупнасці з кім‑, чым‑н. І радасць уцехі, і горкія слёзы Дзялілі вы, разам ў жыцці ідучы. Броўка. [Пніцкі:] — Адзін скажа, другі скажа, дык яно разам як збярэцца — паглядзіш тады, дык яно нешта і выходзіць. Чорны. — Ну што? наеліся аладак? — Жартуе дзядзька тут з малымі Ды йдзе ўжо ў хату разам з імі. Колас. Чаму заўсёды ходзяць разам, Заўсёды разам — боль і радасць? Мацяш.
2. Разм. Адначасова. — Чаго ж бо ты цягаўся па падворку? — з ціхай ласкаю і разам з нейкім дакорам сказала маці. Колас. Канчаўся адлёт жураўлёў, а разам з ім і пагодлівае бабіна лета з яго белымі туманамі, павуцінай на ржышчы і барвовай квеценню лісцяў. Асіпенка. Хоць снягоў на дрэвах пена, Хоць займае вецер дух, — На дварэ заліўся певень Разам з песняй маладух. Янішчыц.
3. У адзін прыём. Амаль улабкі са мной прывіталася Алена Іванаўна. Не разабраўшы, што яна такое сказала мне, я адказаў ёй разам: — Ага, добры дзень. Ермаловіч.
4. Усяго (агульная сума чаго‑н.).
•••
Разам з тым — у той жа час, адначасова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
drapać
drap|ać
незак.
1. скрэбці, драпаць;
pies ~ie do drzwi — сабака драпае дзверы (скрабецца ў дзверы);
2. чухаць;
~ać głowę — чухаць галаву;
3. пяршэць;
~ie w gardle — дзярэ (пяршыць) у горле;
4. крэмзаць;
chce się ściany (ścianę) ~ać! — хоць галавой аб сцяну!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
even
[ˈi:vən]
1.
adj.
1) з ро́ўнай паве́рхняй; гла́дкі
2) ро́ўны; адно́лькавы; раўнаме́рны
with an even motion — ро́ўным хо́дам
in even shares — паро́ўну, на ро́ўныя ча́сткі
even distribution — раўнаме́рнае разьмеркава́ньне
3) цо́тны
even number — цо́тны лік
4) дакла́дны, якра́з
5) спако́йны, ураўнава́жаны (хара́ктар)
2.
adv.
1) ро́ўна, паро́ўну
2) якра́з; на́ват; аж
even unto death — аж да сьме́рці
even if, informal — хоць бы, на́ват, на́т
•
- be even
- get even
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
whatever
[hwʌtˈevər]
1.
pron.
усё, што; што б ні
Do whatever you like — Рабі́, што хо́чаш
I am right, whatever you think — Мая́ пра́ўда, што б ты сабе́ ні ду́маў
2.
adj.
1) абы́-які́, які б ні быў
for whatever reason — дзе́ля яко́й бы ні было́ прычы́ны
2) які́-не́будзь
I have no plans whatever — Я ня ма́ю анія́кіх пля́наў
is there any hope whatever? — Ці ёсьць хоць яка́я надзе́я?
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
пух пух, род. пу́ху м.;
ко́зий пух казі́ны пух;
лебя́жий пух лебядзі́ны пух;
◊
ры́льце в пуху́ ры́льца ў пуху́;
в пух и прах у пух і прах, нашчэ́нт, ушчэ́нт, датла́;
ни пу́ха, ни пера́ ні пу́ху, ні пе́р’я; ляшчы́ ды акуні́;
Ни пу́ха, ни пера́ — К чёрту Ры́бна вам — Хоць не ры́бна, зато́е ю́шна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
заганя́ць 1, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да загнаць.
заганя́ць 2, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.
Разм.
1. Змарыць, давесці да стомы, прымушаючы многа хадзіць, бегаць і пад. Анісім Папок заганяў свайго Буланчыка, ездзячы ў раён. Сабаленка.
2. перан. Стаміць працай, шматлікімі даручэннямі, прыдзіркамі і пад. Мікіта. Шэпча сам сабе: «Добра, што хоць ніхто не ведае, а каб ведалі, заганялі б мяне людзі, затукалі б, а мо’ і яшчэ горай было б». Галавач. Свякроўка ж мяне заганяе, Ніколі мне не паспагадае. З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зама́заць, ‑мажу, ‑мажаш, ‑мажа; зак., што.
1. Пакрыць слоем фарбы, мазі. Замазаць надпіс чарнілам. □ — Хоць бы замазаў чым-небудзь, а то зусім яшчэ свежая метка. Брыль.
2. Заляпіць чым‑н. вязкім, ліпкім. Дзіркі ў сценах жанчыны замазалі глінай і вапнай. Маўр. Лапко паправіў печ, акуратна замазаў яе зверху. Колас.
3. перан. Разм. Знарок прыкрыць, схаваць, затушаваць. Замазаць недахопы. □ — [Валодзя] заяву на мяне падаў, думае гэтым свае грахі замазаць, — сказаў каваль. Чорны.
4. Забрудзіць, запэцкаць. Замазаць рукі ў фарбу.
•••
Замазаць рот каму — прымусіць маўчаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)