цямлівасць, ‑і, ж.

Разм. Уласцівасць цямлівага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чапурыстасць, ‑і, ж.

Разм. Уласцівасць чапурыстага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шыбкасць, ‑і, ж.

Абл. Уласцівасць шыбкага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ве́тлівы ’ласкавы, далікатны, прыветлівы’ (БРС, КТС, Бяльк.), сюды ж вытворныя: ветліва (БРС, Гарэц., Яруш., КТС, Бяльк.), ветлівасць ’уласцівасць ветлівага чалавека’ (БРС, Гарэц., Яруш., КТС), укр. вітли́вий, паўд.-рус. ве́тливий ’прыветлівы, ласкавы; развязны, гаваркі’. У іншых слав. мовах не адзначаецца. Усходнеславянскае ўтварэнне ад ветлы (< větъ‑lъ) і суф. ‑ivъ, хаця ўжо ў ст.-слав. мове гэты суфікс успрымаецца, як ‑livъ (Сялішчаў, Старосл. яз., 2, 81).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прачну́цца ’перастаць спаць, прабудзіцца’, ’стаць актыўным, выйсці са стану застою, спакою’, ’з’явіцца, выявіцца (пра пачуцці, уласцівасць, якасць)’, дыял. варыянты прочкну́цца, прочихну́цца, прочхну́цца (Нас., Дзмітр.) з устаўным ‑х‑ (‑к‑). Рус. дыял. прочну́ться ’прабудзіцца; ачнуцца’, укр. прочну́тися ’тс’. Гл. ачнуцца, ачхнацца; форма прошнулася (гом., Рам.), на думку Карскага (1, 360), у выніку замены ‑с‑ на ‑ш‑; малаверагодна, хутчэй з ‑чн‑, параўн. рушні́к < ручні́к, сма́шны < сма́чны і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

якасць назоўнік | жаночы род

  1. Характерная адзінка, істотная ўласцівасць, якая адрознівае адзін прадмет ці з’яву ад другіх.

    • Колькасць і я.
    • Пераход да новай якасці.

  2. Тая або іншая ўласцівасць, годнасць, ступень прыгоднасці каго-, чаго-н.

    • Я. работы.
    • Я. прадукцыі.
    • Выдатная я.
    • Высокія душэўныя якасці.

  3. У якасці каго-чаго, прыназоўнік з Р — як хто-, што-н.

    • Прысутнічаць у якасці наглядальніка.

|| прыметнік: якасны.

  • Якасныя змены.
  • Якасныя адрозненні.
  • Якасны прыметнік — у граматыцы: прыметнік, што абазначае якасць, уласцівасць прадмета.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

бязвоблачнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць бязвоблачнага. Бязвоблачнасць неба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бяздоннасць, ‑і, ж.

Уласцівасць бяздоннага; бязмерная глыбіня.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бялявасць, ‑і, ж.

Уласцівасць бялявага. Бялявасць твару.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бясколернасць, ‑і, ж.

Уласцівасць бясколернага; адсутнасць колераў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)