Verbum

зла́кі, ‑аў; адз. злак, ‑а, м.

Сямейства аднадольных, пераважна травяністых, раслін са сцяблом у форме саломіны і з дробнымі кветкамі, сабранымі ў суквецці (колас, мяцёлку або кісць). Хлебныя злакі — пшаніца, кукуруза, ячмень, жыта, авёс, рыс і інш. Кармавыя злакі — цімафееўка, жытняк і інш.

змяі́сты, ‑ая, ‑ае.

Які нагадвае паўзучую змяю; звілісты. [Хлопцы] прывыклі да гэтага звычайнага калгаснага пейзажу з жывой жалезнай машынай на зубчатых колах або на змяістых гусеніцах. Якімовіч. [Даследчая] партыя ідзе далей, а на яе месца прыходзіць земснарад, блакіруе перакат змяістым хобатам пантонных груб. Ракітны.

за́леж, ‑у, м.

1. Цалінная або ворная зямля, якая даўно не апрацоўвалася; аблога. Узараць залеж.

2. звычайна мн. (за́лежы, ‑аў). Месца залягання карысных выкапняў. Залежы каменнага вугалю. Залежы торфу. Залежы медзі.

3. звычайна мн. (за́лежы, ‑аў). Няходкі, заляжалы тавар. Залежы тавараў на складах.

за́пінка,

гл. за́панка.

запі́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж. (звычайна з прыназ. «без»).

Замінка, затрымка ў гаворцы, выкліканая цяжкасцю ў падборы патрэбнага слова, няўпэўненасцю або збянтэжанасцю гаворачай асобы. Алік без запінкі, ні разу нават не збіўшыся, Заказаў абедзве тэарэмы. Краўчанка.

гайда́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е і го́йдаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.

Рытмічна хістаць з боку ў бок або зверху ўніз. Гайдаць калыску. □ Лес разбуджаны голле гайдае. Гаўрусёў. Любоўна ветры па загонах Жытцо, ярынку чуць гайдалі. Колас. / у безас. ужыв. Параход злёгку гайдала.

ге́тры, ‑аў; адз. гетра, ‑ы, ж.

Від цёплай адзежы для ног, якая надзяваецца паверх абутку і закрывае нагу да калена або да шчыкалаткі. Хадзіў Крукер у шырокай клятчастай кепцы, у прасторным шэрым пінжаку, такіх жа штанах, запраўленых у чаравікі з гетрамі. Лынькоў.

[Фр. guêtre.]

града́цыя, ‑і, ж.

Паслядоўнасць, паступовасць у размяшчэнне чаго‑н., звязаная з павышэннем або аслабленнем велічыні, сілы, значэння. За суддзямі, таксама захоўваючы саслоўныя градацыі, ішлі: напышлівы прадстаўнік дваранства, мінскі губернатар маршалак Ромава-Рымша-Сабур, член управы Янцэвіч, які прыбыў замест гарадскога галавы. Колас.

[Лац. gradatio.]

гра́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.

1. Тое, што і града (у 1 знач.). Зелянелі густыя градкі морквы. Якімовіч.

2. Абл. Верхняя жэрдка ў калёсах, бакавая або папярочная. Забуцька, звесіўшы ногі, сагнуўшыся, ледзь трымаўся на самай градцы калёс. Асіпенка.

гра́фіка, ‑і, ДМ ‑фіцы, ж.

1. Від выяўленчага мастацтва, заснаваны на стварэнні малюнка лініямі, штрыхамі. // зб. Творы гэтага мастацтва. Кніжная графіка. Выстаўка савецкай графікі.

2. Спосаб перадачы жывой мовы пісьмовымі знакамі. // Друкаваныя або пісаныя знакі, якія адпавядаюць гукам мовы, інтанацыям, паўзам.

даве́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; заг. давер; зак., каго-што або з інф.

Аказаўшы давер’е, даручыць каму‑, чаму‑н., перадаць пад чыю‑н. адказнасць. Даверыць таварышу машыну. □ Патрэбен быў памочнік, шчыры і пісьменны чалавек, добра пісьменны, каб яму можна было даверыць любую справу. Чарнышэвіч.