спакава́цца, ‑куюся, ‑куешся, ‑куецца; зак.

Скласці, сабраць свае рэчы, багаж і пад. Што датычыць самога Басько, то ён спакаваўся і назаўсёды пакінуў Лісітнік, у якім працаваў настаўнікам аж з самых трыццатых гадоў, калі яшчэ толькі арганізоўваліся калгасы. Ермаловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цэ́рбер, ‑а, м.

Уст.

1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — люты трохгаловы сабака са змяіным хвастом, які ахоўваў уваход у падземнае царства.

2. перан. Злосны, люты вартавы. — То павольна! — крыкнуў Нявіднаму чорны астрожны цэрбер і штурхануў яго ў плечы. Колас.

[Ад лац. Cerberus з грэч. Kérberos.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зва́да ж. скло́ка, ссо́ра; ра́спря;

◊ ні да ра́ды, ні да зва́ды — ни ры́ба ни мя́со; ни то ни сё; ни к селу́ ни к го́роду

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

зала́зіць I несов., в разн. знач. залеза́ть; см. зале́зці

зала́зіць II несов., разг. (начать лазить) зала́зить;

не́хта ~зіў па да́ху — кто́-то зала́зил по кры́ше

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

бразь межд., в знач. сказ. бряк, хлоп, звяк;

не́хта б. у акно́ — кто́-то бряк (звяк) в окно́;

б. яго́ аб зямлю́ — хлоп его́ о́земь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

заба́віцца сов.

1. задержа́ться, заме́шкаться;

не́шта брат ~віўся ў го́радзе — что́-то брат задержа́лся (заме́шкался) в го́роде;

2. заигра́ться;

дзяўчы́нка ~вілася ля́лькамі — де́вочка заигра́лась ку́клами

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

пажа́ць сов., с.-х.

1. (всё, многое) сжать, пожа́ть;

2. (нек-рое время) пожа́ть;

◊ што пасе́еш, то́е і пажне́ш — посл. что посе́еш, то и пожнёшь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

смоўж (род. смаўжа́) м., зоол.

1. ули́тка ж., ули́та ж.;

2. (моллюск) слизня́к, сли́зень;

◊ смоўж паўзе́, пачака́нку вязе́ — посл. ули́та е́дет, (да) когда́-то бу́дет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

шку́ра, ‑ы, ж.

1. Скура з поўсцю, знешняе покрыва цела жывёл. На жывым мядзведзі шнуры не купляй. З нар. // Скура з поўсцю, знятая з забітай жывёлы. На нарах, на ласінай шкуры, Ляжым — прывал апошні ў нас — І доўга, сцішаныя, курым. Кусянкоў. Рабіў.. [Булка] ў раёне ў ларку — прымаў шкуры. Пташнікаў.

2. (звычайна са словамі «свая», «уласная»). перан. Разм. Пра жыццё, існаванне, стан чалавека (звычайна ў складзе некаторых устойлівых словазлучэнняў). [У атрадзе] пачыналі ўжо думаць, што .. [Грыцко] пакарыстаўся спадарожнай машынай, каб выратаваць сваю шкуру, уцячы. Скрыган.

3. Разм. лаянк. Пра подлага, нізкага чалавека, які вызначаецца адмоўнымі якасцямі. [Праваднікі:] — А казачкі, гэта — уласаўцы, прадажныя шкуры. Так іх тут народ ахрысціў. Няхай. — Хацеў прымазацца, шкура, — зноў не стрымаў невысокі. Дамашэвіч. — Ацерабілі, чэрці, некаму ўвесь агарод, — не то з радасцю, не то з папрокам сустрэў нас Тарасюк. — Нічога, жыў будзе па гэтай шкодзе, — адказаў Гардзіенка. — Калі добры чалавек, то прабачыць галодным палонным. А калі якая шкура, то так яму і трэба. С. Александровіч.

•••

Воўк у авечай шкуры гл. воўк.

Дзяліць шкуру незабітага мядзведзя гл. дзяліць.

Драць шкуру (дзве шкуры, па дзве шкуры, сем шкур) гл. драць.

Злупіць (садраць) шкуру (дзве шкуры, сем шкур) гл. злупіць.

Спусціць (зняць) шкуру (сем шкур) гл. спусціць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Брэ́ндаць ’бадзяцца, валачыцца’ (Шат.). Калі гэта не варыянт да бры́ндаць ’бадзяцца’ (гл.), слова няяснага паходжання, то, магчыма, трэба параўноўваць з укр. дыял. бре́ндати (таксама брендо́лити) ’бадзяцца’, якое Шэрэх (ZfslPh, 23, 146) і Рудніцкі (1, 201) выводзяць з брести́ (з арго-суфіксам ‑н‑ і пад уплывам пле́нтатися ’валачыцца, цягнуцца’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)