1. Адзінка вымярэння часу, роўная 1/60 часткі мінуты. Кожны з нас Працы час Да секунд разлічыў, Толькі б болей зрабіць для любімай Радзімы!Панчанка.// Вельмі кароткі адрэзак часу, імгненне. І вось праз секунду, а можа праз дзве Трапечацца лешч на вільготнай траве.Глебка.
2. Адзінка вымярэння вуглоў, дуг, роўная 1/3600 градуса, якая на пісьме абазначаецца значком ″ зверху лічбы справа.
3. У музыцы — другая ступень дыятанічнай гамы, а таксама інтэрвал паміж двума суседнімі гукамі гэтай гамы.
4. Другі інструмент і яго партыя ў аркестры. Скрыпка-секунда. Кларнет-секунда.
[Ад лац. secunda — другая, наступная.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ча́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да чаю (у 1 знач.). Чайны ліст. Чайная заварка. □ Па пясках былых мы рыс пасеем, Выгадуем чайныя кусты.Панчанка.[Нор] доўга жыў з маці на чайнай плантацыі, дзе акрамя іх было многа іншых неграў.Шамякін.// Звязаны з вытворчасцю, апрацоўкай, захоўваннем, продажам чаю. Чайная справа. Чайная фабрыка.
2. Які служыць для піцця чаю (у 2 знач.). Чайная лыжка. Чайны сервіз. □ Па маленькім круглым століку .. быў пастаўлены чайны прыбор, на сподачку ляжаў цукар і пячэнне.Ваданосаў.
•••
Чайная ружагл. ружа.
Чайны грыбгл. грыб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дрэньжразм
1. (рэч) Dreck m -s; Plúnder m -s, Gerümpel n -s, Mist m -es (груб); Schund m -(e)s (пра тавар);
2. (чалавек) Lump m -en, -en;
◊ спра́ва дрэньразм um die Sáche steht es dréckig; die Sache steht schlecht [geht schief]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ско́нчыцца
1. (завяршыцца) zu Énde sein [gehen*] énden, zum Ábschluss kómmen*; áblaufen* vi (s) (пра тэрмін); zur Néige géhen* (пра запас); álle sein [werden] (размзрасходавацца);
2. (памерці) verschéiden* vi (s), stérben* vi (s);
гэ́тым спра́ва не ско́нчылася damít war die Sáche nicht zu Énde [nicht ábgetan, nicht erlédigt]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
case
I[keɪs]1.
n.
1) вы́падак -ку m.; пры́клад -у m.; абста́віны pl., стан -у m.; спра́ваf.
a case for the police — спра́ва для палі́цыі
2) Med.
а) вы́падак хваро́бы, захво́рваньне n.
case of measles — выпа́дак во́дры
б) хво́ры -ага, пацые́нт -а, пара́нены -ага m.
3) Law судо́вая спра́ва; прэцэдэ́нт -у m., до́вады pl.
to state one’s case — прадста́віць спра́ву
4) склон -у m. (назо́ўніка, займе́ньніка, прыме́тніка)
•
- in any case
- in case
- in no case
- just in case
II[keɪs]1.
n.
1)
а) футара́л -а m.; но́жны pl. only (для ша́блі), чахо́л -ла́m., по́крыўка f.
a typewriter case — футара́л для машы́нкі
a cigarette case — партсіга́р -а m.
б) Anat. абало́нка f.
2) скры́ня, скры́нка f.; вялі́кі кош
3) ра́ма f. (ако́нная, дзьвярна́я)
4) Print набо́рная ка́са
upper case — вялі́кія лі́тары
lower case — малы́я лі́тары
5) вітры́на f.
6) цьвярда́я во́кладка
2.
v.t.
укла́сьці ў футара́л, но́жны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АМУ́Р
(манг. Хара-Мурэн, кіт. Хэйлунцзян),
рака ва Усх. Азіі, у Расійскай Федэрацыі (большая ч.), Манголіі, КНР. Па Амуры праходзіць частка граніцы Расіі з Кітаем. Утвараецца ад зліцця рэк Шылка і Аргунь. Упадае ў Амурскі ліман Ахоцкага м.Даўж. 2824 км, ад вытоку Аргуні — 4440 км; пл.бас. 1855 тыс.км². У верхнім цячэнні (да вусця Зеі) цячэ ў вузкай даліне. Справа да ракі падыходзяць адгор’і В.Хінгана. У сярэднім цячэнні (ад вусця Зеі да Хабараўска) даліна шырокая, толькі ў месцы перасячэння хр. М.Хінган ператвараецца ў цясніну. У нізоўях Амур выходзіць на Ніжнеамурскую нізіну, мае шырокую даліну, рэчышча разгаліноўваецца на рукавы. Асн. прытокі: Зея, Бурэя, Амгунь (злева), Сунгары, Усуры (справа). Жыўленне пераважна (2/3 сцёку) ад летне-восеньскіх мусонных дажджоў. Разводдзе з ліп. да верасня, утвараецца дажджавымі паводкамі. У суткі па Амуры праходзіць 41 тыс.т наносаў. Замярзае ў ліст., крыгалом у крас.—маі. Сярэднегадавы расход вады ў вусці 10 900 м³/с (макс. 40 000 м³/с). На ніжняе цячэнне ўплываюць прылівы і адлівы. У бас. Амура больш за 60 тыс. азёраў агульнай пл. каля 9,7 тыс.км². Рыбалоўства. Асн.прамысл. рыбы: кета, гарбуша, таўсталобік, калуга, амурскі сом і інш. Значныя гідраэнергетычныя рэсурсы. У сярэднім цячэнні Хінганскі, ніжэй — Камсамольскі запаведнікі. Амур — гал. водная магістраль Д. Усходу, суднаходны на ўсім працягу. Гал. гарады на Амуры: Благавешчанск, Хабараўск, Амурск, Камсамольск-на-Амуры, Нікалаеўск-на-Амуры (Расія), Айхой (Кітай).