Гіст. Шлем. Хто яго ведае, можа быць, Даверымся даўняй кнізе, Што ворагі нават маглі прыплыць У стольны Мінск па Нямізе, І што наўсцяж па абодва бакі Стаялі харомы І хаты, І што дагэтуль на дне ракі Ляжаць шаломы І латы.Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Васэрва́га ’інструмент для вызначэння гарызантальнай лініі пры будаўніцтве’ (Сцяшк. МГ). Укр.васерва́ґа, васерва́га. З ням.Wasserwaage ’тс’ (можа, праз польскую мову; параўн. польск.дыял.waserwaga). Гл. Рудніцкі, 1, 322.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Наказна́ць, накэзнаты ’закілзаць (каня)’ (брэсц., Нар. лекс.). Калі гэта не пераробка з кілзаць, то хутчэй за ўсё можа быць аднесена да *kazrib, параўн. польск.kazń ’пакаранне’, гл. казна́, асяніць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Няўра́тны (неўратны) ’несумленны, бессаромны’ (ТС). Няясна, магчыма, да рата ’умоўная сума, плата; чарговая павіннасць’ (гл.); можа быць супастаўлена з розворатны ’бязладны’ (ТС), што, відаць, ад ц.-слав.розвратити ’разбэсціць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раска́хліваць ’напальваць празмерна’ (мсцісл., Юрч. Вытв.). Прэфіксальна-суфіксальнае ўтварэнне ад ка́хля, звычайнай дыялектнай рэалізацыі ка́фля (гл.). Семантычны ланцужок можа выглядаць наступным чынам: ’кафля’ → ’печка з кафлі’ → ’празмерна напальваць (печку).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
éher
adv
1) ране́й
2) хутчэ́й, болей
je ~, désto bésser — чым ране́й, тым лепш
er kann es ~ tun als ich — ён мо́жа зрабі́ць гэ́та хутчэ́й за мяне́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
anybody[ˈenibɒdi]pron.
1. (у пыт. ск.) хто-не́будзь;
Did you speak to anybody? Вы з кім-небудзь гаварылі?
2. (у адм. ск.) ніхто́;
I haven’t spoken to anybody yet. Я ні з кім яшчэ не гаварыў.
3. (у сцвярдж. ск.) ко́жны, любы́, уся́кі;
Anybody can do that. Кожны можа гэта зрабіць.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Бу́бны ’дзеці’ (Клім.). Укр.дыял. (зах.) бу́бен ’непаслухмяны хлопчык’. Запазычанне з польск.bęben хлопчык, бутуз’ (ад bęben ’бубен’, можа, пад уплывам італ.bambino ’дзіця’). Брукнер, PF, 7, 171; Рудніцкі, 230.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Во́лакі, волокы толькі мн. л. ’рэшткі несабранага збожжа пры жніве, якія чапляюцца за ногі жняі’; ’усё, што можа зачапіцца за ногі пры хадзьбе’ (З нар. сл.). Да валачыць, валаку (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
За́льва ’маладое шчаўе каля хаты’ (лях., Жыв. сл.). Магчыма, скажонае слова з кампанентам зелʼ‑ (гл. зелле). Можа, трэба ўлічыць лат.zaļš ’зялёны’, у тым ліку zaļ bariba ’свежая агародніна’. Няясна.