Казе́лькі ’казюлькі’ (Касп.). Ад асновы казёл‑, назва паводле зааморфных прыкмет казла або паводзін насякомага, тое ж у многіх іншых дэрыватах ад каза, казёл, параўн. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Квакту́ха ’курыца, якая выседжвае або водзіць куранят’ (ТСБМ, Касп., Шат., Сцяшк., Грыг., Яруш., Жыв. сл., Нік. Очерки, Сл. паўн.-зах., Янк. Мат., ТС, Бяльк.). Гл. квактаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лапаце́ць ’хутка бегчы (аб конях)’ (Шат.), ’бегчы вельмі хутка’ (Бяльк.), луп. лопоце́ць ’бегчы, спяшацца’ (ТС). Балтызм. Параўн. літ. lapatúoti ’падскокваючы бегчы або ехаць на кані’, ’спяшацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лэш ’хлусня, нагавор’ (маладз., Янк. Мат.; ваўк., Сл. ПЗБ). Паланізм (або скарэкціраванае паводле польск. łeż ’тс’ усх.-слав. ⁺лъжь). Гл. Арашонкава (Бел.-польск. ізал., 7–12).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мале́льня ’памяшканне або пакой, у якім моляцца’ (ТСБМ). Рус. моле́льня ’тс’, пск., цвяр. моли́льня ’капліца’. Бел.-рус. ізалекса, утвораная ад прыметніка моле́льный, параўн. рус. моле́льная ’малельня’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маёўка ’вясенняя прагулка на ўлонні прыроды’ (ТС, Нас.). Запазычана з рус. або польск. мовы, дзе з’яўляецца новаўтварэннем (канец XIX — пачатак XX ст.). Да май 1, 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паля́рны ’які мае адносіны да полюса’, перан. ’цалкам процілеглы’ (ТСБМ). З польск. polarny або рус. поля́рный. Апошнія з нов.-лац. polāris < polus (гл. Фасмер, 3, 322).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Патайні́к ’паралюш’ (Касп.), ’эпілепсія’ (бярэз., Сл. ПЗБ). У выніку семантычнага пераносу ’нешта патаемнае, скрытае’ > ’загадкавае, няяснае’ > ’невядомае’. Табу. Да та́йна (гл.) або, магчыма, рус. потайной ’патаемны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыко́пак ’малая ўкладка сена на сенажаці’ (нясвіж., ЛА, 2), пріко́пык ’невялікая капа, складзеная асобна або каля вялікай капы ці стога’ (Юрч., Мат. Маг.). Да капа́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Спо́дак ‘невялікая талерка з паднятымі берагамі, на якую ставіцца кубак або шклянка’ (ТСБМ, Касп., Ласт., Сл. ПЗБ, Байк. і Некр., ЛА, 5). З польск. spodek ‘тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)