скасабо́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
Разм.
1. Скрывіцца, пахіліцца набок. На двары ўсё раскідана абы-як, вароты ў хлеў скасабочыліся, вісяць на адной пятлі. Мележ. Ах, што гэта была за хатка! Маленькая, нізенькая, вуглы пакалоліся, пагнілі і скасабочыліся. Сачанка.
2. Скрывіцца; прыняць косае становішча, зрабіцца касабокім. Адно плячо скасабочылася, нібы .. [Вітушка] штосьці падпіраў. Беразняк. Пан Булыга, нагойсаўшыся за быком, скасабочыўся на тахце, безуважліва азіраецца па хаце. Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уні́зіць, уніжу, унізіш, унізіць; зак., каго.
Паставіць каго‑н. у прыніжанае становішча; зняважыць. — А ты, брат, мяне ўнізіў... Вазьмі грошы!.. — зароў .. [Чаркашын] раптам, на ўвесь лес, аж адгалоскі пайшлі. Пташнікаў. [Юрка] спытаўся яшчэ раз і зразумеў: яго чуюць, але маўчаць, бо хочуць унізіць і за нешта адпомсціць. Карпаў. [Генерал:] — Не хвалюйцеся! Вось я.. якраз і хацеў сказаць. Лена Азаронак асталася Ленай Азаронак! Нішто не ўнізіла яе! Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыста́нцыя
(лац. distantia)
1) адлегласць, прамежак паміж чым-н. (напр. д. паміж танкамі на маршы, бег на кароткія дыстанцыі);
2) неадпаведнасць, адрозненне паміж кім-н., чым-н., абумоўленае рознай ступенню развіцця, становішча, стану.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
дэманстраты́ўны
(лац. demonstrativus = паказальны)
1) які выражае нязгоду з чым-н., пратэст супраць чаго-н.; задзірлівы, знарок падкрэслены (напр. д-ыя паводзіны, д. выхад са сходу);
2) які адцягвае ўвагу праціўніка ад рэальнага становішча ва ўмовах ваенных дзеянняў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
precedence
[ˈpresɪdəns]
n., pl. -cies
1) апярэ́джаньне n., пяршы́нства n.
2) вышэ́йшае стано́вішча; бо́льшае значэ́ньне
to take precedence over all others — перавыша́ць усі́х і́ншых, быць важне́йшым за і́ншых
3) пра́ва на пяршы́нства
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
pressure
[ˈpreʃər]
1.
n.
1) ціск -у m
2) ця́жкасьць f., цяжко́е стано́вішча
financial pressure — фіна́нсавыя ця́жкасьці
3) на́ціск -у, прыму́с -у m.
4) патрэ́ба сьпе́шных або́ рашу́чых дзе́яньняў
2.
v.
прымуша́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
се́сці, ся́ду, ся́дзеш, ся́дзе; сеў, се́ла; сядзь; зак.
1. Прыняць сядзячае становішча.
Сесці на лаўку.
С. пад бярозай.
2. у што і на што. Заняць месца, размясціцца дзе-н. (для паездкі).
Сесці ў самалёт.
С. ў аўтобус.
3. за што, на што і з інф. Пачаць якую-н. справу, работу, прыняўшы сядзячае становішча.
С. за даклад.
С. за кнігу.
С. на камбайн.
С. на тэлефон (перан.: званіць доўга і ў многія месцы; разм.).
4. Быць пазбаўленым волі, змешчаным у турму згодна з прыгаворам суда.
5. Спыніць рух, палёт; апусціцца з вышыні.
Матылёк сеў на кветку.
Сонца села за лес.
Самалёт сеў на аэрадром.
6. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Асесці, паглыбіцца ў зямлю.
Сцяна села.
7. на што. Абмежаваць сябе ў чым-н., падпарадкаваць сябе якому-н. рэжыму.
С. на дыету.
С. на адну зарплату.
8. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выскачыць, з’явіцца (пра фурункул і пад.; разм.).
На руку села балячка.
9. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Страціць сілу, напружанне, стаць слабейшым (пра пару, электрычны ток і пад.).
У машыне сеў акумулятар.
Голас сеў (стаў хрыплым).
|| незак. садзі́цца, саджу́ся, са́дзішся, са́дзіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вы́біцца, -б’юся, -б’ешся, -б’ецца; зак.
1. з чаго. З цяжкасцямі выйсці адкуль-н., вызваліцца.
В. з натоўпу.
В. з галечы.
В. з даўгоў.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прабіцца, вылезці з-пад чаго-н. на паверхню.
Агонь выбіўся з-пад страхі.
Валасы выбіліся з-пад хусткі.
3. Разбіцца (пра шкло акна).
Выбілася шыба.
◊
Выбіцца з сіл — вельмі стаміцца, знемагчы.
Выбіцца з графіка — парушыць графік работ.
Выбіцца са сну (разм.) — доўга не засынаць, часта прачынацца ноччу.
Выбіцца (або выйсці) у людзі (разм.) — пасля доўгіх намаганняў дасягнуць добрага грамадскага становішча.
|| незак. выбіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
уда́р, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Моцны рэзкі штуршок, сутыкненне з кім-, чым-н. з сілай.
Гэты гадзіннік не баіцца ўдараў.
Нанесці ў.
У. электрычнага току.
2. Гук (звон, трэск, грукат) ад такога штуршка, а таксама наогул адрывісты гук, стук.
У. гадзінніка.
У. грому.
3. перан. Імклівы напад, атака.
Флангавы ў.
Штыкавы ў.
4. перан. Непрыемнасць, нечаканае гора, бяда.
Перажыць нечаканы ў.
У. лёсу.
5. Кровазліццё ў мозг; апаплексія.
Апаплексічны ў.
6. чаго. Пра біццё сэрца, пульсу.
◊
Пад удар (ставіць) каго-што (разм., неадабр.) — у небяспечнае становішча.
Пад ударам (быць, знаходзіцца) — у небяспечным становішчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
dúrchkommen
* vi (s)
1) прахо́дзіць, праязджа́ць, прабіра́цца
2) прабі́цца; зве́сці канцы́ з канца́мі; вы́йсці з ця́жкага стано́вішча
glückliсh ~ — уда́ла адкруці́цца
der Kránke wird ~ — хво́ры папра́віцца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)