ва́ пна , ‑ы, ж.
Рэчыва белага колеру, якое здабываецца з вапняку. Даламітная вапна. □ Сцены будынкаў і платы ад вуліцы пабелены вапнай. Козел .
•••
Гасіць вапну гл. гасіць.
Гашаная вапна
Нягашаная вапна
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ізаля́ цыя , ‑і, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. ізаляваць; ізаляванне. Ізаляцыя інфекцыйна хворых. Закончыць ізаляцыю электраправодкі.
2. Стан паводле знач. дзеясл. ізалявацца; раз’яднанасць з іншымі, ізаляванае становішча.
3. Рэчыва , матэрыял, якімі ізалююць што‑н.; ізалятар (у 1 знач.). Ахаваць правады двайной ізаляцыяй.
[Фр. isolation — адасабленне, раз’яднанне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прэпара́ т , ‑а, М ‑раце, м.
1. Частка жывёльнага або расліннага арганізма, прыгатаваная для даследавання, вывучэння і пад. Анатамічны прэпарат. Прэпарат з лягушкі.
2. Рэчыва , падрыхтаванае для хімічнага даследавання. Радыеактыўныя прэпараты.
3. Хімічны або фармацэўтычны прадукт лабараторнага або фабрычнага вырабу. Вітамінныя прэпараты. Медыцынскі прэпарат.
[Ад лац. praeparatus — прыгатаваны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тарпедава́ ць , ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак. і незак. , што .
1. Атакаваць тарпедаю; паразіць (паражаць) тарпедаю.
2. Спец. Узарваць (узрываць) зарад выбухнога рэчыва ў буравой свідравіне для расшырэння яе і павышэння адданы пласта.
3. перан. Падарваць (падрываць), парушыць (парушаць) знутры. Тарпедаваць дагавор аб раззбраенні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́ ра ², -ы, ж.
1. Рэчыва ў газападобным стане, якое ўтвараецца з вадкасці пры яе награванні, выпарэнні.
З чыгуна ішла п.
Параход стаіць пад парай (гатовы ў любы момант адправіцца).
2. Моцна нагрэтае вільготнае паветра.
П. касцей не ломіць (прыказка).
|| прым. паравы́ , -а́ я, -о́ е.
П. кацёл (для атрымання пары). Паравая машына (якая прыводзіцца ў рух парай). Паравое ацяпленне (якое выкарыстоўвае цяпло пары). Паравыя катлеты (прыгатаваныя на пары).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пацягну́ ць , -цягну́ , -ця́ гнеш, -ця́ гне; -цягні́ ; -ця́ гнуты; зак.
1. гл.
2. што . Пакрыць паверхню чаго-н. тонкім слоем якога-н. рэчыва або абшыць паверхню вопраткі якім-н. матэрыялам.
П. падлогу лакам.
П. кажух сукном.
3. Тое, што і заважыць .
Шчупак пацягнуў пяць кілаграмаў.
4. перан. , што-н. (разм. ).
Ён гэтай работы не пацягне.
5. Пачаць цягнуць (у 1—9, 12—16 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
грунт , -у, М мн. ы́ , -о́ ў, м.
1. Глеба, зямля.
Гліністы г.
2. Цвёрдае дно пад вадой.
Убіць па́ лі ў г.
3. Слой рэчыва , якім пакрыта палатно ці дрэва, прызначаныя для жывапісу.
Нанесці г. на палатно.
4. перан. -н.
|| прым. грунтавы́ , -а́ я, -о́ е (да 1 і 3 знач. ).
Грунтавыя воды.
Грунтавая дарога (не брукаваная). Грунтавыя фарбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ма́ са , -ы, мн. ж.
1. Фундаментальная фізічная велічыня, якая вызначае інертныя і гравітацыйныя ўласцівасці цел (спец. ).
Адзінка масы.
2. Цестападобнае бясформеннае рэчыва , густая сумесь.
Расплаўленая м. чыгуну.
Сырковая м.
3. Што-н. вялікае, якое выступае ў агульных рысах і ўспрымаецца як цэлае.
Будынак узвышаўся цёмнай масай.
4. каго-чаго . Мноства, вялікая колькасць каго-, чаго-н. (разм. ).
М. народу.
5. Шырокія колы працоўнага насельніцтва.
Воля мас.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аплы́ сці ¹ і аплы́ ць , -ыву́ , -ыве́ ш, -ыве́ ; -ывём, -ывяце́ , -ыву́ ць; -ы́ ў, -ыла́ , -ыло́ ; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв. ). Растаць, растапіцца зверху, з краёў і пачаць сцякаць, пакрываючы што-н. рэшткамі растопленага рэчыва .
Свечка аплыла.
2. Ацячы, заплыць тлушчам.
Твар аплыў.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв. ). Абваліцца, апаўзці пад дзеяннем вады, вільгаці.
Бераг аплыў.
|| незак. аплыва́ ць , -а́ ю, -а́ еш, -а́ е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
caustic
[ˈkɔstɪk]
1.
adj.
1) е́ дкі, які́ разьяда́ е, каўсты́ чны
caustic soda — каўсты́ чная со́ да
2) е́ дкі, зье́ длівы, калю́ чы, саркасты́ чны
caustic remarks — зье́ длівыя заўва́ гі
2.
n.
е́ дкае рэ́ чыва
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)