сыхо́дны
1. (які паніжаецца) ábsteigend, (áb)fallend;
ро́дзічы на сыхо́днай лі́ніі Verwándte ábsteigender Líni¦e;
2. фан (пра мелодыку) fállend, terminál, ábschließend;
сыхо́дны рух то́ну (голасу) termínale [fállende] Tónführung [Melodíe];
3. матэм (які супадае) kongruíerend, einánder déckend
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Со́ўкаць ‘калыхаць’ (Жд. 2), ‘трымаць дзіця на руках’, ‘няньчыць’, ‘гадаваць’ (мядз., Нар. словатв., Сл. ПЗБ), со́ўкацца ‘хадзіць з кута ў кут; блытацца’ (калінк., хойн., Арх. ГУ). Інтэнсіў ад соваць (гл.), параўн. со́ўваць ‘соваць’ (Арх. Федар.), со́ўвацца ‘хадзіць за кім-небудзь, бадзяцца’ (Сл. ПЗБ), магчыма, праз стадыю інтэр’екцыі соў(к)! (пра хуткі рух). Меркаванне пра развіццё спецыяльных значэнняў ‘гадаваць, даглядаць’ пад уплывам літ. sáugoti ‘берагчы, сцерагчы’ гл. Санько, Крыўя, 1996, 1, 92.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́талака ’штурханіна, таўкатня’ (Нас.), ’мітусня, беганіна’ (Ласт., Цых.), су́талка ’тс’ (Юрч.), су́талач ’зброд, галота’ (Нас.), ’зборышча жулікаў, навалач’ (Цых.). Укр. дыял. су́толока ’таўкатня; несуладны рух’, рус. су́толка, су́толока ’тс’, су́толочь ’тс’. З су- і *tъlk‑, *tolk‑ ’штурхаць’ (параўн. талака); гл. Фасмер, 3, 811. Спецыяльна Борысь (Prefiks.), які ўзнаўляе прасл. *sǫtolka, *sǫtolčь як дэвербатывы ад *sъ‑telkti (гл. таўчы, таўчыся); першапачаткова адносілася да калектыўнай працы, гл. Мяркулава, Этимология–1974, 72 і наст.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тра́пта ‘від плыта для сплаву шпал’: ходзі́ць на тра́пты ‘займацца лесасплавам’ (ТС), трапто́ўка ‘змацаванне разам двух, чатырох або шасці калачоў, што звязваюць дровы на плыту разам’, траптава́ць ‘рабіць траптоўку’ (навагр., Жыв. сл.). Са ст.-польск. trapta, trawta, tryfta, запазычанага з с.-в.-ням. trift ‘сплаў бярвенняў, лесаматэрыялу’, н.-ням. Trift ‘тс’ < с.-в.-ням. triften ‘гнаць, прыводзіць у рух, піхаць, спіхваць’ (Борысь, 640; Брукнер, 575; ЕСУМ, 5, 623). Гл. таксама тратва.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
local
[ˈloʊkəl]
1.
adj.
1) мясцо́вы
2) тутэ́йшы
3) мясцо́вы (боль, хваро́ба)
4) пры́гарадны
local traffic — пры́гарадны рух
2.
n.
1) пры́гарадны цягні́к, аўто́бус
2) мясцо́вы жы́хар, тутэ́йшы -ага m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
avancieren
[-avã'si:-]
1.
паско́рыць рух чаго́-н.
2.
1) vi (s) павыша́цца (у чыне, пасадзе)
2) вайск. ру́хацца напе́рад, наступа́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
befáhren
* vt е́здзіць (па дарозе)
ein Méer ~ — пла́ваць мо́рам
díese Strécke wird stark befáhren — на гэ́тым уча́стку вялі́кі рух
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
таргану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
1. каго-што. Рэзкім рухам пацягнуць за што‑н., штурхануць. Машыніст Андрэй Беражкоў таргануў за прывод сігнала, пасунуў рэгулятар назад і ўключыў тармазы. Васілёнак. Старэйшы з хлопчыкаў, якога звалі Валерый і які сядзеў цяпер побач з Зінай, таргануў яе за руку і нешта ёй сказаў паціху. Кавалёў. — Не спі ты, дурань! — крыкнуў бацька і балюча таргануў: — Ці замерзнуць хочаш? Гарэцкі. / у безас. ужыв. Пры слове конь Сяргея неяк тарганула. Нікановіч.
2. чым. Рабіць рэзкі рух якой‑н. часткай цела. [Марына:] — А зямля?.. Ты ж цэлую граду адхапіў?.. Платон у адказ насмешліва таргануў плячом: чаго ад яго хоча гэтая баба? — і прысеў прымераць цвікі — ці добра яны будуць. Ракітны. / Пра рэзкі неадвольны рух. Лінкевіч усхваляваўся, заморгаў вачыма, таргануў шчакой. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэфарма́цыя
(лац. reformatio = змяненне)
1) сацыяльна-палітычны рух супраць феадалізму ў Заходняй Еўропе XVI ст., які набыў форму барацьбы з каталіцкай царквой;
2) правядзенне рэлігійных пераўтварэнняў у духу пратпэстантызму.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
рабо́чийII прил., в разн. знач. рабо́чы;
рабо́чий класс рабо́чы клас;
рабо́чее движе́ние рабо́чы рух;
рабо́чая гипо́теза рабо́чая гіпо́тэза;
рабо́чая си́ла эк. рабо́чая сі́ла;
◊
в рабо́чем поря́дке у рабо́чым пара́дку;
рабо́чие ру́ки рабо́чыя ру́кі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)