рафінава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад рафінаваць.
2. у знач. прым. Спец. Ачышчаны. Рафінаваны алей.
3. перан.; у знач. прым. Кніжн. Удасканалены, вытанчаны. Рафінаваны густ. □ Гэта быў час [пасля рэвалюцыі 1905 г.], калі .. у літаратуры спрабавалі даць нейкі сінтэз самага грубага натуралізму з рафінаваным дэкадэнцтвам. Клімковіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укарані́ць, ‑раню, ‑рэніш, ‑раніць; зак., што.
1. Пасадзіўшы, даць прарасці, умацавацца каранямі ў глебе. Укараніць атожылкі.
2. перан. Садзейнічаць трываламу замацаванню чаго‑н. у практыцы; заставіць што‑н. увайсці ў быт, свядомасць і пад. Укараніць гаспадарчы разлік. □ Прапанову наладчыка ўхвалілі і ўкаранілі ў вытворчасць. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упаўнава́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго-што на што і з інф.
Даць паўнамоцтвы на правядзенне чаго‑н., даверыць зрабіць што‑н. ад чыйго‑н. імя. Упаўнаважыць пасла на вядзенне перагавораў. Упаўнаважыць касіра атрымаць грошы па даверанасці. □ — Сход нас і ўпаўнаважыў, — уставіў Вітушка. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эксперты́за, ‑ы, ж.
1. Вывучэнне, даследаванне чаго‑н. з мэтай даць яму правільную ацэнку, зрабіць правільнае заключэнне і пад. На наступны дзень хімічная экспертыза Этнаграфічнага музея ўстанавіла, што зубы сапраўды пакрыты лускавінкамі золата. «Звязда».
2. Экспертная камісія. У мансійскую вёску выязджала экспертыза Акадэміі навук. Шынклер.
[Фр. expertise.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
забіва́цьI
1. töten vt, úmbringen* vt, ermórden vt;
2. (папа даць – пра ваду, пыл, снег) gelángen vi (s), hinéinkommen* vi (s)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
slap1 [slæp] n. пляска́ч;
give smb. a slap даць каму́-н. плескача́/по́ўху
♦
a slap in the face по́ўха, апляву́ха;
a slap on the wrist infml папярэ́джанне;
slap and tickle BrE, infml, dated шу́мная валтузня́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
verábreichen
vt дава́ць (лякарства і г.д.)
j-m eins ~ — разм. даць каму́-н. апляву́ху [по́ўху]; гл. verabfolgen
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Áuftrag
m -(e)s, -träge даручэ́нне; зада́нне; зака́з
im ~e — па даручэ́нні
éinen ~ ertéilen — даць даручэ́нне [зада́нне]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Лу́пень, зарабі́ць лу́пня ’быць адлупцаваным’ (жытк., Нар. словатв.), лу́пе́нь ’лупцоўка, калатня’, ’непамерная плата’, даць лу́пня, заробіць лу́пня ’атрымаць лупцоўку’ (ТС). Укр. да́ти лу́пня, рус. разан. дать лупака́, урал. лу́панцы ’біццё’, укр. жытом. лупанець ’удар рукой’, польск. dać łupnia, якое, магчыма, запазычана з усх.-слав. моў (Слаўскі, 5, 333). Там жа даецца і прасл. форма lupьnjь, якая да lupiti > лупі́ць ’моцна біць, лупцаваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Надзёжнік ’рачная губка, бадзяга’ (Ян.), надочнік, ладаннік ’тс’ (ТС), параўн. рус. надожник, надошник ’тс’, укр. надошник ’тс’. Няясная зыходная форма слова не дазваляе даць надзейную этымалогію. Звяртае на сябе ўвагу збліжэнне розных форм са словамі надзёжа ’надзея’, ладны ’добры, прыгожы’, нада ’трэба’, параўн. рус. дыял. надошный ’патрэбны’ і інш., што можа сведчыць пра народнаэтымалагічнае пераасэнсаванне невядомай зыходнай формы як вынік яе дээтымалагізацыі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)