агля́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які можна агледзець, акінуць, ахапіць поглядам.
2. Які з’яўляецца аглядам (у 3 знач.). Аглядны артыкул.
3. Які мае дачыненне да афіцыйнага інспектавання, праверкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
до́нны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да дна (у 1 знач.). Проба доннага грунту. // Які жыве або які знаходзіцца на дне. Донны лёд. Донная рыба. Донныя травы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ша́рыкавы, ‑ая, ‑ае.
1. Забяспечаны шарыкамі; які дзейнічае пры дапамозе шарыка, шарыкаў. Шарыкавыя падшыпнікі. Шарыкавая аўтаручка.
2. Які мае выгляд, форму шарыка; які нагадвае шарык. Шарыкавы метэарыт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́русны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да паруса. // Прызначаны для шыцця парусоў. Парусныя іголкі.
2. Які мае парус (парусы); які перамяшчаецца пры дапамозе парусоў. Паруснае судна. Парусная лодка.
3. Які мае адносіны да суднаў з парусамі. Парусны спорт. Парусныя гонкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
некульту́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які знаходзіцца на нізкім узроўні культуры, адсталы.
2. Які не мае культурных звычак; грубы. Некультурны чалавек. // Які не адпавядае правілам паводзін культурных людзей. Некультурныя звычкі.
3. Спец. Які не разводзіцца чалавекам; дзікі, не акультураны чалавекам (аб раслінах).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
старазаве́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які прытрымліваецца старых поглядаў, правіл; які жыве па старых звычаях. [Максім:] — Чалавечына добры, розуму — бездань, але трошкі і старазаветны. Брыль.
2. Які захоўваецца з даўніх часоў, які адпавядае старым густам, правілам і пад. Старазаветныя звычаі. Старазаветны спосаб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
су́днавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да судна 1, знаходзіцца на судне. Суднавы рухавік. // Які мае месца на суднах, звязаны са службай на іх. Суднавая каманда. // Які ажыццяўляецца на суднах. Суднавы гандаль. Суднавы промысел. // Які працуе на судне. Суднавы механік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цыклі́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які адбываецца па цыклах (у 1 знач.).
2. Які складае цыкл (у 2 знач.). Цыклічная дэманстрацыя кінафільмаў.
3. Спец. У хіміі — які мае кальцавую будову, структуру. Цыклічныя вуглевадароды.
4. Які прытрымліваецца цыклічнасці (у 2 знач.). Цыклічны графік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Відушчы ’які валодае зрокам’ (БРС, КТС, Сцяшк. МГ), відушчый ’тс’ (Нас.), стаўб. ’чалавек, які ўсё заўважае’ (Жд. 1). Укр. видю́щий ’тс’, ’яўны’, рус. видущий ’той, хто добра бачыць’, польск. уст. widzący ’прарок’, чэш. vidoucí ’відушчы’. Запазычана, відаць, з царкоўнаславянскай мовы з заменай суф. ‑ашчы на суф. ‑ушчы з абагульненым значэннем Nomina agentis. У ст.-бел. мове відушчы адсутнічае (ёсць толькі видячій, видящий). Сюды ж відушчасць ’празорлівасць’, відушча ’празорліва’ (КТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лю́зны ’шырокі, свабодны’ (смарг., дзятл., Сл. ПЗБ), ст.-бел. люзный, лезный, лиозный ’вольны, селянін, які не меў пастаяннага месца пражывання’ (XVI ст.), запазычана са ст.-польск. luźny, lóźny, loźny ’свабодны, які цесна не прылягае’, якія з с.-в.-ням. lōs ’вольны, адарваны, слаба прымацаваны’, lose ’свавольны’ < і.-е. leu‑s‑ ’аддзяляць, адрываць, адрэзваць’ (Булыка, Запазыч., 192; Слаўскі, 4, 393–394). Суч. лю́зны магло быць нядаўна запазычана другі раз.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)