1. Выйсці са стану спакою; узбударажыцца; узбунтавацца. [Лявон:] — Пайду ў млын. [Жонка:] — Чаго .. ўзбурыўся? Сёння ж мо зноў на бульбу? — Зноў ці не зноў, — зазлаваў Лявон. — Распалю кацёл, дам гудок — мужчыны падыдуць. З бульбай і без нас управяцца.Кудравец.
2. Разгневацца, раззлавацца. [Бабка Наста:] — І ведаеце, панічок: часта бедная пані па хатах хавалася, калі ўзбурыцца пан.Колас.
3. Паўстаць, узбунтавацца супраць каго‑, чаго‑н.
4. Нечакана разбушавацца, узбушавацца. Завіхурыла адразу пасля каляд. За які дзень куды дзелася шэрань, пасля зацішша ўзбурыўся вецер ды пагнаў па вуліцы гуллівыя снежныя круцялі.М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
głosować
незак.
1. галасаваць;
głosować na kogo — галасаваць за каго;
2.za kim/czym выказвацца за каго/што;
głosować przeciwko komu/czemu — выказвацца супрацькаго/чаго
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Зіпу́н ’даўняя верхняя вопратка’. Рус.зипу́н. Ст.-рус.зипунъ (1583 г.), зипунецъ (1577 г.), зипунишко (1568 г.). Ст.-бел.зипунъ (1552 г.). Верагодна, з новагрэч.ζιπούνι < венец.zipón < іт.giubbone (параўн. юбка). Фасмер, Этюды, 63–64; Булыка, Запазыч., 122; Шанскі, 2, З, 92. Менш верагодная думка, што зіпун < тур.zubun, zybun. Шыпава, Сл. тюрк., 139; Кубанава. О тюркизмах русской диалектной лексики, 1967, 32–34. СупрацьФасмер, 2, 98 (дзе іншая літ-pa). Дзмітрыеў (Строй, 534, 558, 565) не ўключыў слова ў спісы цюркізмаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Мярза́вы, мерза́ву, мерзе́ны ’агідны, дрэнны’ (ТС), мярзя́ва ’нягоднік, паганец’ (Ян.), укр.мерзе́нний, мерзосві́тний, рус.мерзкий, ст.-рус.мьрзъкъ, чэш., славац.mrzký, славен.mŕzək, серб.-харв.мр̏зак, макед.мрзешен, мрзешник, ст.-слав.мръзъкъ. Звязана з мёрзнуць, мароз (Фасмер, 2, 603), параўн. алб.mardhem ’дрыжу ад холаду’, marth ’мароз’. Параўн. аналагічна чэш.osiuditi ’выклікаць агіду’, ostuda ’сорам’ — рус.студить, ням.Schauder ’дрыготка’ і ’жах, агіда’. Супраць такіх паралелей выступае Махэк₂ (381) і звязвае чэш.mrzeti з ц.-слав.мръсьнъ ’гідкі, агідны, жудасны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сло́пы ‘пахілы’: слопая страха (мін., Сл. ПЗБ); таксама тапонім Слопішча (Жучк., КТС). Фармальна слова можна звязаць з рус.ослоп ‘дубіна, кругляк; дурань’, дыял.ослопи́на ‘доўгая жардзіна’, стараж.-рус.ослопъ ‘дубіна, палка’; далей параўноўваюць з славен.poslȏpje ‘будынак’ (Міклашыч, 432); супраць супастаўлення з *chlopati ‘ляскаць, бразгаць’, як гэта меркаваў Мацэнаўэр (LF, 12, 172), Фасмер (3, 161). Бязлай (3, 91) дапускае роднасць з літ.slaptú, paslaptú ‘тайнік, сховішча’, лат.slapsts ‘кут, сховішча’. Але словаўтварэнне (меркаваўся б дзеяслоў *слопіць) і семантыку вытлумачыць цяжка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Інжыне́р. Запазычанне з польск.inżynier, націск пад рускім уплывам. У польск. з франц.ingénieur (SWO, 315), якое ўзыходзіць да лац.ingenium ’вынаходлівасць, трапная выдумка’. Ст.-бел.инъенеръ (1601 г.) са ст.-польск.ingenier (Булыка, Лекс. запазыч., 91). У рускай мове инженер (XVII ст.) таксама запазычана праз польскае пасрэдніцтва; гл. Шанскі, 2, I, 76–77; Біржакова, Очерки, 363; супрацьФасмер (2, 133) называе нямецкую крыніцу. Недакладна Гіст. лекс., (245) адносіць да неалагізмаў XIX ст.; Крукоўскі (Уплыў, 77) лічыць запазычаным з рускай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
камуне́рас
(ісп. comuneros, ад лац. communis = агульны)
1) паўстанне сярэдневяковых гарадоў Кастыліі ў 16 ст.супраць каралеўскага абсалютызму;
2) удзельнікі антыіспанскага паўстання ў Новай Грэнадзе ў 18 ст.;
3) левая плынь у Іспанскай рэвалюцыі 1820—1823 гг.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АРЧЫ́Л II
(1647 — 27.2.1713),
цар Імерэтыі і Кахетыі, пісьменнік і гісторык. Пасля працяглай і беспаспяховай барацьбы супраць Персіі і Турцыі і з феад. міжусобіцамі ў 1699 пакінуў сваю краіну і перабраўся ў Расію, дзе заснаваў груз. калонію (у с. Усіхсвяцкім, пад Масквою). Стваральнік першай груз. друкарні. Аўтар паэт.зб. «Арчыліяні», гіст. паэмы «Спрэчка Тэймураза з Руставелі».