2.(1і2ас.неўжыв.), ушто. Улівацца, уцякаць. Там, дзе ў раку ўпадае вузенькі ручаёк, я спыніўся.Ваданосаў.Неўзабаве [людзі] апынуліся каля невялікай рэчкі, якая ўпадала ў Нёман.Гурскі.
3.закім-чым. Разм. Даглядаць каго‑, што‑н. Не ўпадаў стары ні за гаспадаркаю, ні за ўласнаю зямлёю.Лужанін.Ласкавая, дагодлівая і яшчэ рухавая кабета, [цётка Макрына] вельмі ўпадала за сваімі «нявестачкамі».Ракітны.
4.закім. Разм. Заляцацца да каго‑н. Упадаць за дзяўчынаю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шы́бенік, ‑а, м.
1. Пакараны смерцю праз павешанне; павешаны на шыбеніцы. Як той і шыбенік, на сценцы Вісіць скрыпка на цвіку.Бядуля.
2.Разм. Свавольнік, балаўнік, гарэза. [Сын] у мяне такі ўжо шыбенік, забаўку знайшоў — у дзверы стукаць, — апраўдвалася маці.Сачанка.// Бандыт, якога чакае шыбеніца; галаварэз. — Што ты робіш, шыбенік! — нема загаласіў стары.Корбан.— Трэба было затрымаць тут гэтага шыбеніка і — аман.Бажко.Самога Яўхіма Халусту не спыніў бы Лявон, і бо баяўся былога панскага аканома. Не спыніў бы і яго малодшага сына Мікалая — шыбеніка і злодзея.Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
малыI klein, geríng; únbedeutend (нязначны);
малы ро́стам klein von Wuchs, von kléinem Wuchs, klein gewáchsen;
яго́ ве́ды на́дта малыя séine Kénntnisse sind zu geríng;
вылічэ́нне бяско́нца малыхматэм Infinitesimálrechnung f -;
малы ход напе́рад!марск hálbe Kraft voráus!
◊ ад мало́га да вялі́кага, і стары́ і малы Groß und Klein, Alt und Jung, álle óhne Áusnahme;
з малых гадо́ў von Kíndheit an, von klein auf
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
bucket
[ˈbʌkɪt]1.
n.
1) вядро́n.
2)
а) чарпа́к -а́m. (землячарпа́лкі ці збо́жжавага элева́тара)
б) чарпа́к на вадзяны́м ко́ле, лапа́тка турбі́ны
3) по́ршань по́мпы
4) Sl. кары́та n., лама́чына f., драндуле́т -а m. (стары́, паво́льны карабе́ль, аўтамабі́ль)
2.
v.t.
1) чарпа́ць, насі́ць ваду́ вядро́м
2) гнаць каня́, е́хаць на злом галавы́
•
- kick the bucket
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
allowance
[əˈlaʊəns]
n.
1) кішэ́нныя гро́шы
2) дапамо́га f., дада́так -ку m.
family allowance — грашо́вая дапамо́га се́м’ям
3) адлічэ́ньне n., скі́дка f.
an allowance of $500 on the old car — скі́дка 500 даля́раў за стары́ аўтамабі́ль
4) талерава́ньне n.
allowance of slavery — талерава́ньне няво́льніцтва
to make allowance for the wishes of others — лічы́цца з жада́ньнем і́ншых
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ве́ка ’века; павека’. Ст.-рус., ст.-слав.вѣко ’павека’, рус.ве́ко ’павека; розныя віды кошыкаў; вобад сіта або рэшата’, укр.ві́ко ’накрыўка скрыні, дзяжы і да т. п.’; ’павека’, польск.wieko ’накрыўка’, чэш.víko ’тс’, славен.véko, véka ’павека’. Прасл.*věko ’века; павека’ (< *vēko). Роднасныя: літ.vókas ’павека; накрыўка’, лат.vâks ’накрыўка’ (балт. словы адлюстроўваюць старое *vāk‑; параўнальна з слав. формамі тут іншы вакалізм, але чаргаванне ē : ā назіраецца і ў іншых выпадках). Магчыма таксама, што балт. мовы захоўваюць стары вакалізм, а слав.*věko (замест *vako) развілося пад уплывам слав.*vědi̯a ’павека’ (ст.-рус.вѣжа, ст.-слав.вѣжда ’тс’, балг.ве́жда, серб.ве̏ђа ’брыво’). Гл. Траўтман, 347–348; Фасмер, 1, 286. З прэфіксам *po‑ ўтворана слав.*po‑věka ’павека’, з прэфіксам *ob‑ — *ob‑věko (> *oběko + розныя суфіксы) ’абечайка’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Со́ўгаць ‘перасоўваць што-небудзь з месца на месца’, ‘рухаць, соваць чым-небудзь у розных кірунках (звычайна па паверхні)’, ‘тыкаць, соваць’ (ТСБМ), ‘габляваць’ (шальч., Сл. ПЗБ), ‘соваць, тыкаць’ (ТС), со́ўгацца ‘хадзіць туды-сюды, сланяцца’, ‘пасоўвацца паволі, з цяжкасцю; рухацца, перамяшчацца’ (ТСБМ, ТС; ашм., шальч., Сл. ПЗБ, Жд. 1), ‘хадзіць узад і ўперад’ (Янк. 1, Нар. Гом.), соўгену́ць ‘рэзка сунуць’ (ТС), совгну́ты ‘штурхануць’ (Сл. Брэс.), соўгну́тэ ‘тс’ (брэсц., Нар. лекс.), соўг ‘пра соўганне’ (мсцісл., Нар. лекс.), саўге́ць! ‘кідок камянём’ (Арх. Федар.), саўга́к ‘стары чалавек’ (Наша Ніва, 1998, 26 кастр.), со́ўгала ‘чалавек, які сноўдаецца без справы і заняткаў’ (Янк. 3.). Укр.со́вгати ‘соваць; соўгаць’, со́вганка ‘коўзанка’. Няясна. Для ўкраінскага аўтары ЕСУМ (5, 342) мяркуюць аб кантамінацыі со́вати і ковзати (< *ковгати), што не вельмі пераканаўча; магчыма, гэта звонкі дублет да соўкаць (гл. наступнае слова).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гром, ‑у, м.
1. Грукат і трэск, якія суправаджаюць маланку ў час навальніцы. Голасам моцы, ціха і важна Гром пракаціўся ўгары. Луг адазваўся грому працяжна, Лес адгукнуўся стары.Колас.Гром грыміць і грыміць... Б’е пярун агнявы.Чарот.З вялікага грому дажджу не бывае.Прыказка.
2.чаго або які. Моцны гул, грукат. Гром кананады. Гарматы гром. □ Узнялася магутная людская хваля, ударыла громам воплескаў.Шамякін.
•••
Як гром з яснага неба — раптоўна, зусім нечакана (здарылася што‑н., з’явіўся хто‑н. і пад.). Як гром з яснага неба было для Малышава з’яўленне упаўнаважаных ад сельскага савета.Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
3. Наступаючы, націскаючы, прымусіць адступіць, адысці. Паўлюк трымаўся каля дзеда, ведаючы, што з ім будзе бліжэй да трыбуны, а самога могуць і адціснуць.Шамякін.//перан. Прымусіць пакінуць, адысці ад каго‑, чаго‑н. — Чуеш, брат Стары, — шапнуў Садовіч прыяцелю, — давай, брат, адціснем Найдуса!Колас.
4. Націснуўшы, пакінуць адбітак на чым‑н. Адціснуць след.
5.Спец. Зрабіць адбітак тэксту, малюнка; аддрукаваць. Адціснуць газетную паласу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ідучы, аддаліцца ад якога‑н. месца. Лявонка пачаў збіраць ягады і не заўважыў, як адышоўся ў бок ад статка.Шуцько.Стары паказаў мне месца, дзе сесці, а сам адышоўся крокаў за дваццаць і таксама сеў.Ляўданскі.// Перамясціцца, аддаліцца (аб падзеях, з’явах прыроды і пад.). За дзень вайна адышлася далёка наперад.Чорны.//перан. Прайсці новы этап, падняцца ў якіх‑н. адносінах на вышэйшую ступень. [Лабановічу] вельмі падабаліся такія гутаркі з гэтымі простымі людзьмі, якія яшчэ так мала адышліся ад часоў першапачатковай людской культуры.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)