сціхамі́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.

Разм. Перастаць крычаць, шумець і пад.; супакоіцца. [Дзед Мароз:] — Што за смех, што за шум? Сціхамірыцца прашу. А. Александровіч. Пабурчыць, пабурчыць маці ды сціхамірыцца. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сцяжэ́лы, ‑ая, ‑ае.

Абл. Ацяжэлы. Шмат з таго помніцца, — возьме калі ды ўсплыве. Вымыюць яго ўспаміны, як рачныя віры выносяць на паверхню ў паводку сцяжэлае палена-камень. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уду́бальт, прысл.

Абл. Удвайне; удвая. Няхай сабе зямля і не вельмі ўдобіца — падзол ды суглінак, але тым часам у тваіх руках зрабіць так, каб яна радзіла ўдубальт. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хлебасо́льства, ‑а, н.

Гатоўнасць і ўменне гасцінна сустрэць і пачаставаць. Хлебам-соллю госця сустракаем, Пі ды еш і будзь у нас, як дома — Хлебасольства наша ўсім вядома. Пысін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цэменто́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і цэментавы (у 2 знач.). Багуцкаму хацелася ўзяць гэтага чалавечка за горла ці за плечы ды .. пляснуць яго аб цэментовую падлогу. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

суд, ​✂, м.

  1. Дзяржаўны орган, які разглядае і вырашае грамадзянскія спрэчкі і крымінальныя справы.

    • Народны с.
    • Вярхоўны с.

  2. Грамадскі орган, які разглядае справы, звязаныя з учынкамі і паводзінамі каго-н. з членаў калектыву.

    • Таварыскі с.
    • С. гонару.

  3. Разбор спраў у такіх органах.

    • Выступіць на судзе.
    • Аддаць пад с.
    • Павестка на с.
    • Трапіць пад с.

  4. Думка, меркаванне аб чым-н.

    • С. гісторыі (ацэнкі і думкі будучых пакаленняў; высок.).
    • На няма і суду няма (прыказка).
    • Пакуль суд ды справа (разм.) — пакуль што-н. робіцца, адбываецца.

|| прым. судовы, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

плюс, ​✂, м.

  1. Матэматычны знак у выглядзе крыжыка (+), які абазначае складанне і дадатную велічыню.

  2. у знач. нязм. слова. З дабаўленнем.

    • Чатыры п. два будзе шэсць.

  3. перан. Дадатны бок, перавага.

    • Узважыць усе плюсы і мінусы.

  4. У знач. злуч. уступальны. «ды» (у 2 знач.), звычайна ў спалучэнні з «яшчэ» (разм.).

    • Цяжка мне — вучыцца, п. яшчэ малое дзіця.

  5. Пры ўказанні на тэмпературу паветра абазначае: вышэй нуля.

    • На тэрмометры п. дванаццаць градусаў.

◊

  • Плюс-мінус — з магчымым разыходжаннем у бок павелічэння ці памяншэння.

|| прым. плюсавы, ✂.

  • Плюсавая тэмпература (вышэй нуля).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

residue

[ˈrezɪdu:]

n.

1) аста́ча f., аста́так -ку m., рэ́шткі pl., аса́дак -ку m.

The syrup had dried up, leaving a sticky residue — Сыро́п вы́парыўся, пакінуўшы лі́пкі аса́дак

2) Law ча́стка спа́дчыны, яка́я застае́цца пасьля́ спла́ты ўсіх даўго́ў, выда́ткаў ды і́ншых спа́дчыньнікаў

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

пару́піцца, ‑плюся, ‑пішся, ‑піцца; зак.

Паклапаціцца, панепакоіцца аб кім‑, чым‑н. Ды трэба ж было парупіцца, каб газета выйшла добрая, каб моцна і трапна біла яна стары быт, ды прыдумаць ёй і адпаведнае імя. Колас. Ля студні намерзла высока і подступу каню не было. — Ніхто і не парупіцца, каб абсячы. Чорны. Каторы год як не бачыла брата, а гэта зайшоў па дарозе, дык нават падвезці не парупілася. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чаро́т, ‑у, М ‑роце; мн. чараты, ‑оў; м.

Высокая травяністая расліна сямейства асаковых, якая расце ў вадзе рэк, азёр, на балотах. Спакон веку тут была дрыгва і ў чэзлым альшэўніку шумеў чарот ды кішэла машкара. Гроднеў. // Зараснікі гэтай расліны. Выбліснула сонца з чароту, што густой шумлівай паласой узнімаўся па той бок ракі. Кулакоўскі. [Людзі] выбавіліся на шырокае балота. Дробныя хвойкі, куп’ё, лазнякі, ды чараты, чараты як акінуць вокам. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)