узлама́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад узламаць.
2. у знач. прым. Які ўзламаўся, трэснуты. Узламаны лёд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укі́двацца, ‑аецца; незак.
1. Незак. да укінуцца (у 1, 2 і 4 знач.).
2. Зал. да укідваць 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упара́дкаваны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад упарадкаваць.
2. у знач. прым. Прыведзены ў парадак. Упарадкаваны пакой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упраўля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.
1. Незак. да управіцца.
2. Зал. да упраўляць (гл. управіць у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чляні́цца, членіцца; незак.
1. Дзяліцца, падзяляцца на часткі, расчляняцца. Вусікі пчалы членяцца на сегменты.
2. Зал. да чляніць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шабланізава́цца, ‑зуецца; зак. і незак.
1. Стаць (станавіцца) шаблонным (у 2 знач.).
2. толькі незак. Зал. да шабланізаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экспартава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад экспартаваць.
2. у знач. прым. Вывезены за мяжу. Экспартаваны лес.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эмансіпі́раваны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад эмансіпіраваць.
2. у знач. прым. Які атрымаў эмансіпацыю. Эмансіпіраваная жанчына.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
КУ́РЭССААРЭ
(Kuressaare),
горад у Эстоніі, на Пд в-ва Саарэмаа. Каля 16 тыс. ж. (1995). Знаходзіцца на беразе Рыжскага зал., за 5 км ад порта Роамассаарэ. Прам-сць: мясная, малочная, лясная, дрэваапрацоўчая. Краязнаўчы музей. Замак (14—15 ст.), ратуша (17 ст.), царква св. Мікалая (18 ст.). Гразевы і кліматычны курорт.
Вядомы з 12 ст. пад назвай Арэнсбург (да 1917). Насялялі эсты-мараплаўцы. Пасля захопу датчанамі кароль Вальдэмар II у 1205 пабудаваў тут драўляны горад, які хутка згарэў У 1221 адбудаваны, засн. епіскапства. У 1334 рыжскі епіскап пабудаваў у К. каменную крэпасць, рэзідэнцыю лівонскіх епіскапаў. З 1561 уладанне Даніі, з 1645 — Швецыі. У 1563 атрымаў гар. правы. У Паўн. вайну 1700—21 заняты (1710) войскам Пятра I, у 1721 далучаны да Расіі, пав. горад Ліфляндскай губ. Да 1836 важная крэпасць Расіі на Балтыйскім м Вядомы курорт (у 1840 адкрыта гразелячэбніца). З 1919 у складзе Эстоніі. У 1941—44 акупіраваны ням.-фаш. войскамі. У 1952—88 наз. Кінгісеп.
т. 9, с. 56
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЕ́РЫНГАВА МО́РА,
паўзамкнёнае мора Ціхага ак. паміж Азіяй на З, Паўн. Амерыкай на У, Алеуцкімі і Камандорскімі а-вамі на Пд. Берынгавым прал. злучана з Чукоцкім м. Пл. 2315 тыс. км², найб. глыб. 5500 м. Залівы: Анадырскі, Брыстольскі, Нортан, Алютарскі. Самыя вял. а-вы: Св. Лаўрэнція, Нунівак, Прыбылова, Карагінскі. Берагі моцна парэзаныя, усх. — нізінныя, зах. — пераважна гарыстыя. Упадаюць рэкі Анадыр і Юкан. Клімат на Пн арктычны і субарктычны з адметнымі рысамі кантынентальнасці, на Пд умераны марскі. Т-ра паверхневых водаў у лютым на Пд 2 °C, на Пн ніжэй за -1 °C, у жніўні 5—6 °C на Пн і 9—10 °C на Пд. Большую ч. года ўкрыта плывучымі льдамі. Салёнасць 28—33‰. Прылівы на ПнЗ паўсутачныя, на астатняй плошчы — няправільныя паўсутачныя (да 8,3 м у Брыстольскім зал.). Берынгаву мору ўласціва з’ява свячэння мора. Рыбалоўства (ласасёвыя, камбала, селядзец, сайра, мінтай); промысел марскіх коцікаў, цюленяў. На берагах і астравах птушыныя «базары». Гал. парты: Анадыр, Правідзення (Расія), Ном (ЗША). Названа ў гонар В.Берынга.
т. 3, с. 125
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)