канве́кцыя, ‑і, ж.
Перанос цяпла або электрычных зарадаў у выніку перамяшчэння навакольнага асяроддзя. Канвекцыя цяпла. // Водаабмен паміж верхнімі і ніжнімі слаямі ў акіянах, морах і азёрах, выкліканы змяненнем шчыльнасці вады, рознасцю тэмператур і салёнасці.
[Ад лац. convectio — прывоз, прынясенне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кандыба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Ісці кульгаючы або павольна, з цяжкасцю перастаўляючы ногі. Панурыя, засмучаныя, устрывожаныя і абураныя такою несправядлівасцю, кандыбаюць сяляне пад казацкім канвоем. Колас. Часта кандыбае стары Міхайла ў вобласць. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канфедэра́цыя, ‑і, ж.
1. Саюз, аб’яднанне якіх‑н. грамадскіх арганізацый або самастойных, суверэнных дзяржаў. Канфедэрацыя працоўных Лацінскай Амерыкі.
2. Гіст. Часовы саюз шляхты ў феадальна-прыгоннай Польшчы, які ствараўся для дасягнення пэўных палітычных мэт.
[Лац. confoederatio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кара́кулі, ‑куль; адз. каракуля, ‑і, ж.
Неразборлівыя, няўмела або нядбайна напісаныя літары. Дзіцячыя каракулі. □ Зоя часта круцілася і штурхалася, ад чаго ў Галі з-пад пяра выскаквалі не літары, а нейкія смешныя каракулі. Якімовіч.
[Ад цюрк. кара — чорны і кол — рука, почырк.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грот 1, ‑а, М гроце, м.
Штучная або прыродная пячора. Абследаваць грот.
[Іт. grotta.]
грот 2, ‑а, М гроце, м.
Ніжні парус на грот-мачце.
•••
Грот-мачта — сярэдняя, самая высокая мачта на парусных і вёсельных суднах.
[Ад гал. groot— вялікі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гу́жам, прысл.
1. На калёсах або санях. Вазіць бярвенне гужам.
2. Чарадой, адзін за адным. І чуюць птушкі — холад, сцюжа Краіну раптам агартаюць... Са смуткам у грудзях яны гужам У край чужацкі адлятаюць. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гумары́ст, ‑а, М ‑сце, м.
1. Аўтар або выканаўца гумарыстычных твораў. Пісьменнік-гумарыст. Гумарыст на эстрадзе.
2. Разм. Чалавек, схільны да гумару (у 1 знач.). Па натуры ён быў гумарыст і любіў пажартаваць. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
да́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.
У шашачнай гульні — шашка, якая была даведзена да апошняга рада клетак на полі праціўніка і атрымала права перасоўвацца на любую колькасць клетак уперад або назад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аўдаве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць удаўцом або ўдавой. Ніна, як і Люба, за вайну аўдавела, засталася адна з двума дзецьмі. Васілевіч. Апошнімі гадамі Вялічка аўдавеў і жыў з адным толькі сваім хлопцам. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ашча́дак, ‑дку, м.
Разм. Грошы і іншыя матэрыяльныя каштоўнасці як прадмет або вынік ашчады. Ніякага ранейшага ашчадку ў Бычыхі не было, а спраўляе яна сякія-такія строі дачцэ і сыну за іншыя грошы. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)