абвалі́ць, -валю́, -ва́ліш, -ва́ліць; -ва́лены; зак.
1. што. Абуры́ць, абрушыць што-н.
А. старыя сцены.
А. падмыты вадою бераг.
2. каго-што. Паваліць каго-, што-н.
А. дрэва.
3. каго. Адолець у барацьбе.
Спрытна схапіў яго, абваліў на падлогу.
|| незак. абва́льваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абва́льванне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сутыкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.
1. Пхаючы насустрач, ушчыльную наблізіць адно да аднаго.
С. вагоны.
2. з кім. Прывесці да нечаканай сустрэчы, знаёмства з кім-н.
Жыццё сутыкнула яго з многімі людзьмі.
◊
Сутыкнуць ілбамі — прымусіць уступіць у адкрытае сутыкненне.
|| незак. сутыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
усыпі́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -плёны; зак.
1. каго (што). Прымусіць заснуць.
У. дзіця.
У. хворага перад аперацыяй.
2. перан., каго (што). Давесці да паўсоннага стану.
Нудная кніжка ўсыпіла яго.
3. перан., што. Аслабіць, прымусіць бяздзейнічаць (высок.).
У. пільнасць.
|| незак. усыпля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. усыпле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
фу́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).
1. што або на што. Дзьмухнуць або, дзьмухнуўшы, затушыць што-н.
Ф. на пыл.
Ф. са стала паперкі.
Ф. на свечку.
2. што. У шашках: зняць з дошкі шашку праціўніка пры яго памылцы ў гульні.
|| незак. фу́каць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. фу́канне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
хвалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; незак.
1. што. Выклікаць хваляванне (у 1 знач.).
Моцны вецер хваляваў мора.
2. перан., каго (што). Прыводзіць у хваляванне (у 2 знач.).
Яго хваляваў лёс дзяцей.
3. перан., каго (што). Падбухторваць, схіляць да хваляванняў (у 3 знач.).
Х. народ.
|| зак. усхвалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ша́шкі, -шак.
Гульня белымі і чорнымі кружкамі (шашкамі ў 4 знач.) на дошцы ў 64 (рускія шашкі) або ў 100 клетак (міжнародныя шашкі), якая заключаецца ў тым, што кожны з двух партнёраў імкнецца знішчыць шашкі саперніка або пазбавіць яго магчымасці рабіць хады.
Гуляць у ш.
|| прым. ша́шачны, -ая, -ае.
Ш. столік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сакра́мант, ‑у, М ‑нце, м.
Кніжн. Нешта свяшчэннае, рытуальнае; талісман. Але ёсць у.. [Алёнкі] адзін верш. Яна хавае яго, як нейкі сакрамант, і нікому яго не паказвае. Колас.
[Польск. sakrament ад лац. sacramentum — наданне святасці.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укако́шыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак., каго.
Разм. груб. Забіць каго‑н. [Кулеш:] — Маеўскі — яго прозвішча. Яго бацька і сястра двух паліцаяў зімой укакошылі і да партызан уцяклі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
verflúchen
vt пракліна́ць, кля́сці
◊ verflúcht und zúgenäht! — каб яго́ [яе́, іх] чорт узяў!
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
lúngenkrank
er ist ~ — у яго́ туберкулёз (лёгкіх), ён хво́ры на сухо́ты
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)