марфатрапі́я

(ад гр. morphe = форма + -трапія)

змяненне крышталічнай структуры хімічнага злучэння пры замене ў яго малекуле аднаго з атамаў на суседні па групе ў перыядычнай сістэме элементаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

deformity

[dɪˈfɔrməti]

n., pl. -ties

1) выро́длівасьць, дэфармава́насьць f., ненарма́льная фо́рма

Doctors can now cure many deformities — Лекары́ цяпе́р выле́чваюць шмат які́я ненарма́льнасьці

2)

а) зьняве́чаны чалаве́к або́ жывёліна

б) дэфармава́ная рэч

3) пачва́рнасьць, бры́дкасьць f. (фізы́чная)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Знячэ́ўку ’нечакана, мімаволі’ (ТСБМ), знячы́вілі ’стрымгалоў, мімаволі’ (Нас., Байк. і Некр.). Параўн. укр. зніче́вʼя, знече́вʼя ’ад нечага рабіць, нечакана, без прычыны’. Форма знячэўку — спалучэнне прыназоўніка з з р. скл. назоўніка *нячцэвак. Паводле Шубы (Прыслоўе, 112), у форме знячэўкі адлюстроўваецца дээтымалагізацыя канчатка; магчыма і іначай: паралельная форма назоўніка ж. р. *нячэўка. Гэты назоўнік памянш. да нячы́віль (гл.). Гл. яшчэ знецікі. Мяркулава, Этимология, 1977, 91.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вучы́цілка ’настаўніца’ (Касп.), вучыце́лька ’тс’ (гродз., Цых.). Да вучыцель; форма з націскам на другім складзе ўзнікла пад уплывам польск. nauczycielka ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Ко́бзаць ’пэцкаць’ (Жыв. сл.). Параўн. укр. кобзати ’рыць, варушыць’, якое ЕСУМ, 2, 476 звязвае з рус. кобзать ’грэбаваць’. Унутраная форма няясная.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ме́ліць ’малоць’ (Яруш.). Другасная форма, утвораная ад асновы цяперашняга часу мелʼ‑ю (< прасл. melʼjo) пры дапамозе суфікса ‑іць, як ле́іць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Моў ’маўляў, нібыта’ (Гарэц., Некр., Нас., ТС). Алегравая форма з маўляў ’(калісьці, даўно) казаў’ накшталт рус. мол ’тс’ (Фасмер, 2, 641).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ *Нехарма́тны, нехорматны, нехорму́тньі ’вельмі непрыгожы, непрывабны’, нехорму́цье ’непрыгожасць, непрывабнасць (таксама і пра чалавека)’ (ТС). Ад хорма ’форма’, гл: харматны ’спрытны, прыгожы'

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Па́сыр ’драўляны валікі штангенцыркуль, якім вымяраюць таўшчыню ствала’ (Інстр. III; чач., Мат. Гом.) — скарочаная форма тэхнічнага тэрмін^ пасамётра, ці пасімётра ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Струпці ‘раскладка снапоў для малацьбы’ (пін., ДАБМ, камент., 872). Форма адз. л., відаць, *струпец. Магчыма, да струп 1, але семантыка няясная.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)