про́клятый прич. пракля́ты;
будь я про́клят, е́сли… няха́й я бу́ду пракля́ты (няха́й мяне́ пракляну́ць), калі́…;
будь про́клят тот день няха́й бу́дзе пракля́ты той дзень.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
нараджэ́нне н Geburt f -;
год нараджэ́ння Gebúrtsjahr n -s;
сляпы́ ад нараджэ́ння blind gebóren; von Gebúrt an blind;
дзень нараджэ́ння Gebúrtstag m -(e)s, -e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
го́йсаць несов., разг. ры́скать; мета́ться; носи́ться;
~сае як шалёны — ме́чется (но́сится) как угоре́лый;
цэ́лы дзе́нь ~саў па го́радзе — це́лый день ры́скал по го́роду
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
бушава́ць несов., прям., перен. бушева́ть;
бык бушу́е — бык бушу́ет;
рака́ ~ва́ла ўвесь дзень — река́ бушева́ла весь день;
чаго́ ты бушу́еш? — чего́ ты бушу́ешь?
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
абабе́гчы сов., в разн. знач. обежа́ть, оббежа́ть;
а. гару́ — обежа́ть (оббежа́ть) го́ру;
за дзень абабе́г усе́ магазі́ны — за́ день обежа́л (оббежа́л) все магази́ны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Відне́ць ’світаць, святлець, днець, займацца на дзень’; ’віднецца, паказвацца, станавіцца відным’ (БРС, КТС, Шат., Касп., Сцяшк. МГ, Бяльк.). Укр. видніти ’світаць, святлець’, виднітися ’віднець, віднецца’, рус. кур., арл., калуж., йонаўск. видне́ть ’світаць’, польск. widnieć ’быць відным’; ’світаць’, славац. vidnieť (sa), мар. rozvidniť se ’тс’. Паўночнаславянскае ўтварэнне на ‑ěti ад vidьnъ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мураві́ны, мураві́нки, муры́ны, мур змываць ’абрад купання дзіцяці на другі (трэці, восьмы) дзень хрысцін ад мірапамазання і частаванне з гэтай нагоды’ (Нас., Анік., Мікуц., Шн., Мядзв., Касп., Чуд.; Нас. Бел. песни; Сцяшк. Сл.; Юрч. Фраз. 3). Да мур 5 < ц.-слав. мѷро ’міра’. Параўн. таксама рус. пск. мури́ть ’мазаць мірам’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пацалу́йка ’той, хто любіць цалавацца’ (Нас.), пацалу́йкі ’дзень на пасхальным тыдні, калі дзяўчаты прыходзяць з падарункамі да сваіх павітух’ (маг., віц., Нас.). З рус. поцелуй, якое паходзіць з формы 2‑й асобы загаднага ладу ад поцеловать. Аб суфіксе ‑ка гл. Сцяцко, Афікс. наз., 46; аб суфіксе ‑кі там жа, 48.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
за́ўтра, прысл.
1. У наступны дзень пасля сягонняшняга. Сягоння субота, а заўтра нядзеля. З нар. песні. Сёння зробіш — заўтра як знойдзеш. Прыказка. // У недалёкім будучым; хутка. Не гавары, кім быў учора, Скажы, кім заўтра хочаш стаць. Жычка.
2. у знач. наз. за́ўтра, нязм., н. Наступны дзень за сягонняшнім. Адкласці на заўтра. Закончыць работу да заўтра. // Недалёкае будучае. На нашых вачах расце горад камуністычнага заўтра, які праз некалькі год стане прамысловым раёнам старажытнага Полацка. Грахоўскі. Уздымаліся тосты за гаспадароў,.. за наша шчаслівае сёння і светлае заўтра. Корбан.
•••
Да заўтра — а) да наступнага дня; б) прынятая форма развітання: да сустрэчы ў наступны дзень.
Не сягоння, дык заўтра; не сягоння — заўтра гл. сягоння.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зача́цца 1, ‑чнецца; пр. зачаўся, ‑лася, ‑лося; зак.
Уст. Зарадзіцца ў лоне маці.
зача́цца 2, ‑чнецца; пр. зачаўся, ‑лася, ‑лося; зак.
Разм. Пачацца. Зачаўся дзень, клапотны, гаманлівы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)