узнач.вык. Ужываецца ў значэнні дзеяслова дыбаць. І [в]от ідуць сабе: сакратар — топ-топ па гразі, а крамнік — дыб-дыб, як певень.Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цянька́мі, прысл.
Разм. Напрасткі, нацянькі. Калі хлопец зноў ад’язджаў па вучобу, .. [Марылька] вельмі нерашуча .. цянькамі падышла да станцыі.Кулакоўскі.Мо хлопцы з дальняе дарогі ідуць цянькамі да сяліб?Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарэ́лішча, ‑а, н.
Тое, што і пажарышча. // Выгаралае месца ў лесе. Аматары.. ідуць са сваімі кошыкамі збіраць смаржкі. Гэта першыя грыбы нашых лясоў, якія растуць на пагорках, гарэлішчах.«Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уле́гцы, прысл.
Разм. Без паклажы; паражняком. У суботу ідуць [вучні] ўлегцы — за тыдзень вучэння торбы і кошыкі спустошваюцца да апошняе скарыначкі.Васілевіч.Улегцы фурманкі не хадзілі, прывозілі крамныя тавары.Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Húnderter
m -s, -
1) со́тня
auf die Zéhner fólgen die ~ — за дзеся́ткамі іду́ць со́тні
2) со́тня (купюра)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
пешахо́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Чалавек, які ідзе пяшком; пешы чалавек. Па тратуарах... праходзілі рэдкія пешаходы.Гурскі.Дар’я Сяргееўна пільна.. перабірае вачамі ўсіх пешаходаў, што ідуць туды і насустрач.Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыдме́та ’прыкмета’: буркаўкі ідуць па вадзе — апяць дошч пойдзіць — прыдмета такая (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Верагодна, кантамінацыя слоў прыкме́та і прадме́т (гл.) з-за страты імі, асабліва апошнім, у жывой гаворцы ўласнай семантыкі, што магло адбыцца ў сувязі з іншамоўнасцю слова, гл. прадме́т. Параўн. аналагічныя рус.дыял.прадме́та ’тс’, придме́т ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трайча́ткі ’Стажары’ (шчуч., Сл. ПЗБ), аднак, зыходзячы з ілюстрацыі да слова (тры зоркі радком ідуць, адна каля аднае), гэта Арыён (а не Плеяды). Відаць, можна гаварыць аб уплыве польскай мовы, параўн. дыял.trojaki, trójki, trzy jutrzenki, trzy gwiazdy w kupie — назвы, звязаныя з лічбай тры (Купішэўскі, Słownictwo, 92–93), гл. трайчак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перахо́д, -у, М -дзе, м.
1.гл. перайсці.
2.мн. -ы, -аў. Месца, прыдатнае або прыстасаванае для пешай пераправы, а таксама для пешаходаў, што ідуць цераз вуліцу.
П. цераз ручай.
Падземны п.
3.мн. -ы, -аў. Спецыяльнае збудаванне, калідор, галерэя, што злучае адно памяшканне з другім.
Ісці па цёмных пераходах.
4. Адлегласць паміж двума пунктамі, пройдзеная пешшу без прыпынкаў за які-н. час.
У двух пераходах ад крэпасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ча́сты, -ая, -ае.
1. Які складаецца з блізка размешчаных адзін каля аднаго аднародных прадметаў, частак; густы.
Ч. штыкетнік.
Ч. дождж.
2. Размешчаны на невялікай адлегласці адзін ад аднаго.
Частыя тралейбусныя прыпынкі.
3. Які складаецца з хуткіх рухаў, гукаў і пад., што ідуць адзін за адным.
Ч. пульс.
Чуліся частыя адрывістыя гукі.
4. Які паўтараецца праз кароткія прамежкі часу.
Частыя сустрэчы.
|| наз.частата́, -ы́, ДМ -таце́ (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)