Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
по́ўнач¹, -ы, ж.
1. Адзін з чатырох напрамкаў свету, супрацьлеглы поўдню, у бок якога накіравана намагнічаная стрэлка компаса.
З поўначы дзьмуў халодны вецер.
2. Мясцовасць, што ляжыць у гэтым напрамку.
На поўначы Беларусі.
3. Мясцовасць з халодным, суровым кліматам.
Расліннасць поўначы.
|| прым.паўно́чны, -ая, -ае.
Паўночнае ззянне (палярнае).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ёдкі, ‑ая, ‑ае.
Абл.Халодны і вільготны; золкі. Вецер дзьмуў едкі, вадзяністы.Чыгрынаў.Ноч была месячная і ёдкая.Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
násskalt
a сыры́ i хало́дны; зо́лкі, сыры́ (пра надвор’е)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
барэ́й
(гр. Boreas = імя старажытнагрэчаскага міфалагічнага бога паўночнага ветру)
паэт. парывісты халодны вецер.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
lodowaty
ледзяны;
lodowaty ton перан. ледзяны (халодны) тон
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Сі́вер ‘халодны паўночны пранізлівы вецер’ (ТСБМ, Ласт., Касп., Др.-Падб., Байк. і Некр., Сцяшк.; віц., Нар. словатв., Сержп., Ян.), сі́верка ‘намаразь’ (Ян.), ‘халодны вецер’ (Пятк. 2), сі́верны ‘халодны, сцюдзёны’ (ТСБМ, мін., Сл. ПЗБ, Сцяшк. Сл.), сі́вярнік ‘вецер з поўначы’ (Сцяшк. Сл.), сі́вераць ‘рабіцца шурпатым, асмуглым, грубець ад ветру, холаду (звычайна пра скуру на твары, руках і пад.)’ (ТСБМ), сівярэ́ць ‘халадаць’ (Сцяшк. Сл.). Укр.сі́вер ‘холад; халодны пранізлівы вецер’, рус.арх.си́вер ‘паўночны вецер’. Тлумачыцца з север (сѣверу), дзе и з ѣ (Фасмер, 3, 616), аб умовах гэтага пераходу гл. Карскі, 1, 216. Параўн. се́вер (siévir) ‘сухі сцюдзёны вецер’ (Варл.), семантычна больш ранняя форма, гл. ЭССЯ, 8, 192.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аскле́лы, ‑ая, ‑ае.
Халодны, застылы, скарчанелы. З дрэў капала халодная раса, і стаялі яны панурыя і асклелыя, маўклівыя і непрывабныя.Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узго́рачак, ‑чка, м.
Памянш.-ласк.да узгорак. Па лісці бручкі, у якой мы заляглі перад узгорачкам, аднастайна бубніць халодны дождж.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пампе́ра
(ісп. pampero)
халодны паўднёвы вецер у Аргенціне і Уругваі, выкліканы пранікненнем антарктычнага паветра.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)